Нинг ўзгаришига олиб келади/, ћаво оќими йўналишининг таъсири /хона ичидаги микро иќлимнинг ўзгаришига олиб келади/; ќуёш нури энергиясининг таъсири /конструкция материал физик-техник хусусиятларининг ўзгаришига олиб келади

5.2. Ертўла пойдеворлари ва деворлари 
Тасмали ёки бир бутун темир-бетонли пойдеворлардан фойдаланиш 
керак (бетон нави Б15 дан паст бўлмасин). Беш қаватдан ортиқ бўлган бинолар 
учун ертўлалар қуриш йўли билан пойдеворларни қуйиш чуқурлигини 
орттириш зарур. Пойдеворларни лойиҳалашда мазкур қўлланманинг 1.19-1.23 
бандларининг тавсияларини ҳисобга олмоқ керак.
Ер ости қисмининг деворларини қоидага биноан оғир бетондан йирик 
панелли конструксия сифатида лойиҳалаш зарур. Ички бўйлама ва кўндаланг 
деворлари,

---

180 
6.1. - расм. Монтаж жараёнида бинонинг бир қисми. 

---

181 
6.2. - расм. Хажмий блокдан қурилган 16 қаватли турар жой бинонинг олди
/фасади/ . 

---

182 

---

183 
бевосита юқори қаватнинг ҳажмий-блокли деворлари вертикал юкланишини 
йертўла девори пойдеворларига тушишини таъминлаш учун юқори таянч 
қисмини кенгайтириш лозим. Ертўланинг ташқи сокол-панелини кенгайтириб 
ясси қилиб бажариш керак (6.8-расм). 
Ертўла оғир темир-бетондан контур бўйича таянган ясси панеллар билан 
ёпилади. Ертўлани ёпувчи плиталарнинг жойлашиши 6.9-расмда кўрсатилган.
5.3. Ҳажмий-блоклар 
 
Зилзилавий ҳудудларда қурилаётган ҳажмий-блокли бинолар учун “ётиқ 
стакан” шаклидаги ҳажмий-блоклар тавсия этилади.
“Ётиқ стакан” шаклидаги ҳажмий-блоклар фазовий яхлит тарам-тарам 
конструксия сифатида бажарилиши керак. Ҳажмий зиналар блокини бир 
вақтнинг ўзида пиллапоялари билан қолиплаб қўйиш мумкин (6.11-расм). 
Ташқи деворлар девор панели сифатида алоҳида тайёрланади, у 
кейинчалик жойига ўрнатилиб, қуйма деталлар қўйиб пайвандланиб 
бириктирилади. 
Ҳажмий-блоклар оғир бетондан ёки керамзит бетондан маркаси камида 
Б15 бўлган, ҳажмий массаси 1600-1700 кг/м
3
бўлган қолипга қуйилади. 
Ўрнатиладиган ташқи девор панели эса йенгил бетондан 900-1100 кг/м
3
ҳажмий массали қилиб тайёрланса мақсадга мувофиқ бўлади. 
Тўсиқлар, ҳаво тозалагичлар ва сантехника блоклари арматураланган 
йенгил бетондан алоҳида тайёрланиши ва блокларга заводнинг ўзида яхлитлаб 
йиғилиши керак. 
Блоклар ўлчови: узунлиги 6 м, ёни 3.6 м, баландлиги 3 м, блок оғирлиги 
20 т дан ошмаслиги керак.