Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Quruq qoliplar. 
Bu qoliplar ham qum va gillardan 
tayyorlanib, ularning tarkibida 15% gacha gil bo‘ladi. Ularni 
kamerali pechda 300–350
o
C da bir necha soat qizdiriladi. 
Natijada qolipning mustahkamligi ortadi. Bu qoliplardan 
yirik, qalin devorli quymalar olishda foydalaniladi. 
2-§.
Qolip va sterjen materiallariga qo‘yiluvchi talablar
Qolip materiallarga quyidagi asosiy talablar qo‘yi-ladi:
l. Plastikligi. 
2. Puxtaligi. 
3. Termomexanik chidamliligi. 
4. Qayishqoqligi. 

---

114
5. Gaz o‘tkazuvchanligi. 
6. Xossalari uzoq vaqt saqlanishi. 
7. Arzonligi. 
Quymalardagi turli bo‘shliqlar qoliplarga o’rnatil-gan 
sterjenlar yordamida olinadi. Sterjenlar shakli va o‘lchami 
quymalardan olinuvchi bo‘shliq shakli, o‘lchamiga o‘xshashi 
bilan biroz kattaroq bo‘lib, qoliplarga qaraganda og‘irroq 
sharoitda ishlaydi, shu sababli, ular materialining xossalari 
qolip materiali xossalaridan yuqori bo‘lmog‘i lozim. 
3-§.
Qolip va sterjen materiallarini tayyorlash
Karerlardan keltirilgan qum va gillar baraban yoki 
boshqa konstruksiyali pechlarda 200–250°C da qizdirib 
quritiladi. Quritilgan materialda kesaklanib qolgan yirik 
bo‘laklar bo‘lsa maydalanadi va elanadi. 
 
27-rasm.
Qolip materialini qorishtirish mashinasi: 
1 – vertikal o‘q; 2, 4 – surgichlar; 3 – g‘ildirak; 5 – quti; 6 – tortqi. 
 
Keyin ularga belgilangan miqdorda yuqorida qayd 
etilgan materiallar qo‘shilib qorishtirish mashinasida suv 
bilan ma’lum vaqt qorishtiriladi. Bu mashinalarga 
begunlar 
deyiladi. Uning g‘ildiraklari (3) tog‘orasi tagiga tegmagan 
3 
4 
2 
1 
6 
5 

---

115
holda (qum donachalarining o’lchamiga qarab) rostlanadi. 
Uning zalvar g‘ildiraklari vertikal o‘q atrofida, materialga 
ishqalanish hisobiga gorizontal o‘q atrofida aylanadi, bunda 
vertikal o‘q atrofida aylanuvchi surgichlar (2) va (4) 
materialni zalvar g‘ildiraklar tagiga surib turadi. Tayyor-
langan material maxsus moslama yordamida qutisi tagidagi 
teshikdan ishlatish uchun tegishli joyga uzatiladi.