Основы пакета

Mualliflar

---

 
9
 
I BO‗LIM 
KOMPYUTERNING 
TIZIMLARINING 
ARXITEKTURASI
 
1.1§ Kompyuter tizimlari fanining tarixi va rivojlanish 
tendensiyalari 
Hozirgi davrda fan va texnikada ko‗p qo‗llaniladigan tushunchalardan biri 
tizimdir. Tizim-yunoncha so‗z bo‗lib, tashkil etuvchilardan iborat bir butunlik 
degan ma‘noni anglatadi. Tizimlarni ularning turli belgilariga qarab turkumlash 
mumkin. Umuman olganda, tizimlar moddiy yoki mavhum bo‗lishi mumkin 
(mavhum–inson ongi mahsuli). 
Moddiy tizimlar, asosan moddiy obyektlar to‗plamidan tashkil topadi. O‗z 
navbatida moddiy tizim anorganik (mexanik, ximik) va organik (biologik) tizimga 
yoki aralash tizimga ajratiladi. Moddiy tizimlardan asosiy o‗rinni ijtimoiy tizim 
egallaydi. Bunday tizimning xususiyatlaridan biri insonlar o‗rtasidagi 
munosabatlarni aks ettirishdir. 
Mavhum tizimlar inson ongining mahsuli bo‗lib, har xil nazariyalar, 
bilimlar, gipotezalardan iborat. Yangi axborot texnologiyasi ham moddiy tizim 
unsurlarini (matematik modellar, inson bilimlari va hokazo) o‗z ichiga oladi. Shu 
orada axborot texnologiyasiga ta‘rif berib o‗tish maqsadga muvofiqdir. 
Axborot tizimini ishlab chiqarishdan maqsad tashkiliy loyihalashtirish, 
texnologik va hokazo jihatlarini hisobga olgan holda tizim faoliyatining 
samaradorligini oshirishdir. 
O‗rganilayotgan fan sohasini aks ettiruvchi ham umumiy, ham ayrim 
xususiyatlarga ega bo‗lgan tizimning ko‗plab tushuncha va ta‘riflari mavjud. 
Umumiy holatda tizim deganda elemenlari orasidagi va ularning 
xususiyatlari o‗rtasidagi aloqalar majmuiga ega bo‗lgan, ya‘ni bir-biriga 

---