Основы пакета

elektron imzosini
qo‗yish) xohlasa, bu holda u 
ma‘lum matnni 
D
yopiq kaliti bilan shifrlaydi va shifrlangan xabarini yozishma 
olib borayotgan abonentga jo‗natadi. Agarda ular 1 abonentning ochiq kaliti bilan 
shifrdan chiqarishga erishsalar, bu matn uning yopiq kaliti bilan shifrlanganligini 
isbotlaydi, demak aynan u bu xabarning muallifi ekanligi ayon bo‗ladi. Qayd 
qilishimiz kerak, bu holda turli abonentlarga manzillangan S
2
, S
3
, S
4
xabarlar sirli 
emas, chunki ularning barchasida birdek ochiq kalit mavjut, uning yordamida 1 
abonentdan keladigan barcha xabarlarni shifrdan chiqara oladilar.
Agarda ikki tomon audentifikatsiyalashni istasa va ikki yo‗nalishli sirli 
almashuv kerak bo‗lsa, u holda har bir muloqotdagi tomon o‗zining juft kalitini 
hosil qiladi va ochiq kalitni yozishma olib boruvchi tomonga jo‗natadi.
Tarmoqdagi n abonentlarning barchasi nafaqat shifrlangan axborotni qabul 
qilishidan tashqari yana shifrlangan xabarni jo‗natishi ham kerak, buning uchun 
har bir abonent o‗zining juft 
YE
va 
D
kalitlariga ega bo‗lishi zarur. 

---

 
414
6.6-rasm. 
Ochiq va yopiq kalitlarni ishlatilishining ikki sxemasi. 
Barchasi bo‗lib tarmoqda 2n kalitlar bo‗ladi: shifrlash uchun n ochiq kalitlar 
va shifrdan chiqarish uchun n sirli kalit. Shunday qilib moslashuvchanlik masalasi 
hal qilinadi – simmetrik algoritmdagi kalitlar sonini abonentlar soni bilan 
kvadratsimon bog‗liqligini nosimmetrik algoritmlarda chiziqli bog‗lanish bilan 
o‗zgartiriladi. Bunda kalitni sirli yetkazib berish masalasi kerak bo‗lmay qoladi. 
Buzg‗unchi uchun ochiq kalitni egallashga harakat qilishning ma‘nosi qolmaydi, 
О‗zbekcha
- sanskrit 
lug‗ati 
Е 
О‗zbekcha
- sanskrit 
lug‗ati 
Е 
О‗zbekcha
- sanskrit 
lug‗ati 
Е 
Shifrlash 
2 foydalanuvchi 
3 foydalanuvchi 
4 foydalanuvchi 
Sanskrit- 
о‗zbekcha 
lug‗ati 
D 
Shifrdan chiqarish 
1 foydalanuvchi 
E(S
2
) 
E(S
3
) 
E(S
4
) 
D- yopiq kalit (Sanskrit- о‗zbekcha lug‗ati) 
E- ochiq kalit (O‗zbekcha- sanskrit lug‗ati) 
a) 
1 foydalanuvchi 
Е 
Е 
Е 
Shifrdan chiqarish 
2 foydalanuvchi 
3 foydalanuvchi 
4 foydalanuvchi 
Е(D(S
2
))= 
S
2
Е(D(S
3
))= 
S
3
Е(D(S
3
))= 
S
3
D(S
2
) 
D(S
3
) 
D(S
4
) 
Shifrlash 
D- yopiq kalit
E- ochiq kalit