Корпоратив молия инжиниринги кўрсаткичлари таҳлили

о
 = i
1
 = i
2
) амал қилади деб фараз қилайлик, унда:
,
365
1
2
0
0
t
x
i
i
i


Бундан векселни сўндирилишидан олдин сотилмаса максимал даромад 
олиш мумкин деган маъно чиқади.
Облигацияларнинг баҳоси ва даромадлилигини (даромад олиш усулига 
боғлиқ ҳолда) аниқлашда облигацияларнинг қуйидаги ҳар ҳил турларини 
кўриб чиқамиз:
• номинал нарҳида сўндирилувчи олдиндан белгиланган купон (фоиз) 
ставкали облигациялар; 
• номинал бўйича сўндирилувчи дисконта билан сотиладиган 
(жойлаштириладиган) нол купонли облигациялар; 
• номинал бўйича сўндирилувчи бир маромда ортиб борувчи купон 

---

33 
ставкали облигациялар; 
• “француз туридаги” облигациялар (улар бўйича даромад уларни 
эгалари қўлида бўлган давридагина тўлаб борилади). Облигацияларнинг 
даромадлари уч кўрсатич асосида белгиланади: 
1) даромадлиликнинг купон нормаси (меъёри) билан (купонда 
кўрсатилган фоиз ставкасида); 
2) даромадлиликнинг жорий нормаси билан (купон даромадини сотиб 
олиш нарҳига нисбати билан); 
3) даромадлиликнинг тўлиқ нормаси билан (облигациядан тўлиқ 
фойдаланганлигидан: фоиз даромад олиш, уларни капитализацияси ва 
номинал баҳосини олиш). 

Олдиндан белгиланган купон ставкали облигациялар. Уларнинг 
баҳосини топишда ўзгармас чекланган рента модели қўлланилиши мумкин. 
Бунда рентанинг бош ҳади R = g x N (g – купонли фоиз; N – облигация 
номинали). Бундан ташқари, облигациянинг сўндирилиш суммасини ҳисобга 
олиш лозим. Бунда облигация баҳоси:
.
)
1
(
)
1
(
1
)
1
(
n
n
n
i
N
xi
i
i
gxNx
Ц






Агар тўловлар йилига m маротаба йиллик j ставкада ҳисобланиб амалга 
оширилса, унда
.
)
1
(
)
1
(
1
)
1
(
mn
mn
mn
m
j
N
xj
m
j
m
j
gxNx
Ц






Облигация 
даромадлилигининг 
купон 
нормаси 
g-га 
тенг. 
Даромадлиликнинг жорий нормаси
Ц
gxN
i
T

Облигация даромадлилигининг тўлиқ нормасини ҳисоблаймиз. 
Бунда қисқа муддатли қимматли қоғозлар бўйича даромадлиликни 
топишдагига ўҳшаш йўл тутамиз. Фарз қилайлик, облигация сўндирилгунига 

---

34 
қадар t
1
йил қолганда Ц' нарҳда сотиб олинган ва сўндирилишига t
2
йил 
қолганда Ц " нарҳда сотилган. 
Ц' ва Ц" учун қуйидаги тенгликни оламиз: 
.
1
)
(
)
1
(
2
1
2
1
1











t
t
t
t
Ц
Ц
i
Ц
i
Ц
Агар Ц' ва Ц" баҳолар (нарҳлар) назарий равишда баҳоларни ҳисоблаш 
формуласига мос ҳисоблаб топилса, унда формула устида тегишли 
операцияларни амалга оширишдан кейин қуйидагини олиш мумкин:
.
1
)
1
(
)
)
1
)
1
((
(
)
1
(
)
)
1
)
1
(
(
2
1
2
1
1
2
1
2
2
1
1
1
1
2
2
















t