|
Makroiqtisodiyot
N.A.
Makroiqtisodiyot
— mamlakat (yoki uning bir qismi, tarmoqlar)
iqtisodiyotini
,
inflatsiya
,
ishsizlik
,
budjet taqchilligi
(defisiti),
iqtisodiy o'sish
, iqtisodiyotning davlat tomonidan
boshqarilishi va shu kabfhjncddi umumiy jarayonlarni oʻrganuvchi fan. Makroiqtisodiyot
YaIM
,
YaMM
,
yalpi talab
,
yalpi taklif
,
to'lov balansi
,
pul bozori
,
tovar bozori
va
mehnat bozori
kabi
tushunchalar bilan ishlaydi.
Makroiqtisodiyot
(makro... va iqtisodiyot) — bozor xoʻjaligi umumiy nazariyasining boʻlimi,
mamlakat iqtisodiyoti, umuman milliy xoʻjalikka oid katta miqyosdagi iqtisodiy hodisalar va
jarayonlarni oʻrganadi.
Mamlakatning iqtisodiyoti holati va rivojlanishini ifolalovchi umumlashgan koʻrsatkichlar tizimi —
milliy boylik, yalpi ichki mahsulot, yalpi milliy mahsulot, sof milliy mahsulot, milliy daromad, aholi
daromadlari, davlat va xususiy investitsiyalar yigindisi, muomaladagi jami pul miqdori va sh k.
jami xoʻjalik boʻyicha jamlanma, umumlashtiruvchi koʻrsatkichlar M. oʻrganadigan obʼyektlar
hisoblanadi. Ayni paytda M. mamlakat miqyosida oʻrtacha daromadlar, oʻrtacha ish haqi,
inflyasiya darajasi, ishsizlik, bandlik, mehnat unumdorligi singari oʻrtacha iqtisodiy koʻrsatkichlarni
hamda ularga davlatning iqtisodiy siyosati koʻrsatadigan taʼsirini oʻrganadi va tadqiq etadi.
Makroiqtisodiy koʻrsatkichlar, bir tomondan, maʼlum vaqt oraligʻida ishlab chiqarish hajmini
hisoblash va milliy iqtisodiyotning faoliyat yuritishiga bevosita taʼsir qiluvchi omillarni aniqlash
imkonini bersa, ikkinchi tomondan, ular yalpi milliy mahsulot harakatining barcha bosqichlarida,
yaʼni ishlab chiqarish, taqsimlash, qayta taqsimlash va foydalanish bosqichlarida uni koʻrgazmali
shaklda aks ettirishga imkon beradi. Shuningdek, oʻsishning umumlashtiruvchi koʻrsatkichlari,
mamlakat iqtisodiyotini tavsiflaydigan koʻrsatkichlarning pasayishi hamda ortishi surʼatlari va
unda yuz berayotgan iktisodiy jarayonlar, tuzilmaviy proporsiyalar ham M. predmeti hisoblanadi.
Makroiktisodiy koʻrsatkichlar moddiy ishlab chiqarish va nomoddiy xizmat koʻrsatish
sohalaridagi barcha xoʻjalik yurituvchi subʼyektlar iqtisodiy faoliyatining umumiy va pirovard
natijalarini qamrab oladi. M.ning asoslari ingliz olimi J.M.Keynsiint 1936-yilda nashr etilgan
"Bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi" asarida bayon etilgan. Hozirgi zamon M. nazariyasida
3 oqim (neokeynschilik, monetarizm va yangi klassik yoʻnalish) mavjud, ular oʻrtasidagi asosiy
farq makroiktisodiy siyosatga nisbatan berilgan tavsiyalarning har xilligida (yana q.
Mikroiktisodiyot
). N. A.
Bunkina M.K., Semenov V.A., Makroekonomika, M., 1996; Hakimova M., Makroiqtisodiyot, T.,
1997.
Shonazar Ermamatov.
[1]
Mikroiqtisodiyot
bilan bir qatorda Makroiqtisodiyot Iqtisodiyotning ikki eng asosiy boʻlimini
tashkil qiladi.
Makroiqtisodiyotda tadqiqotlarning fanning timsoliga aylanib ulgurgan ikki yoʻnalishi mavjud:
birinchisi
milliy daromaddagi
qisqa muddatli ogʻish (iqtisodi sikl)larning sabab va oqibatlarini
oʻrganishga harakat boʻlsa, ikkinchisi uzoq muddatli iqtisodiy oʻsish (milliy daromadning oʻsishi)
omillarini tadqiq qilishga harakatdir.
Makroiqtisodiy modellar
va prognozlardan davlat va yirik korporatsiyalar rivojlanish hamda
iqtisodiy siyosat va iqtisodiy strategiyani aniqlab olishda foydalaniladi.
«Makroiqtisodiyot» atamasini birinchi boʻlib ishlatgan inson — Norvegiyalik iqtisodchi olim
Ragner Frish hisoblanadi.
Klassik iqtisodiyot va pulning miqdor nazariyasi
XX asr boshlarigacha pulning miqdor nazariyasi klassik iqtisodchi olimlar orasida eng koʻp eʼtirof
etiladigan makroiqtisodiy model edi. Bu nazariya almashinuv tenglamasini beradi: M•V=P•T bu
yerda M — pul massasi hajmi, V — pul aylanish tezligi, P — narxlar darajasi, T — xoʻjalikdagi
barcha bitimlarning natural hajmi; P•T — xoʻjalikdagi barcha bitimlar qiymati)
Ushbu maqola
chaladir
. Siz uni
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Makroi
qtisodiyot&action=edit)
Vikipediyaga
yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
Adabiyot
Makroiqtisodiy nazariyaning rivojlanishi
Soʻnggi tahrir 5 oylar avval
MalikxanBot
tomonidan amalga oshirildi
1.
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ko‘proq o‘rganish
Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
(2000-2005)
maʼlumotlaridan foydalanilgan.
"
https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Makroiqtisodiyot&oldid=2396
707
" dan olindi
Manbalar
Do'stlaringiz bilan baham: |
