Ўқув йили қабулидаги Тошкент давлат техника университети магистратура мутахассисликлари руйхати

ЭЛЕКТР ТАРМОҚЛАРИ ВА ТИЗИМЛАРИ фани бўйича: 
Электр тармоқларига қўйиладиган асосий талаблар. Электр тизим элементларининг 
номинал кучланиши. Электр тармоқлари тузилиши ва схемаси. Электр узатиш 
линияларининг тузилиши, схемаси, вектор диаграммаси. Электр юкламалари графиги. 
Электр тармоқлари ҳисобининг асосий турлари. Электр узатиш линиясининг алмаштириш 
схемаси. Электр узатиш линияларининг ўтказувчанлиги. Икки, уч чўлғамли ва чулғамлари 
боғланган трансформаторлар. Автотрансформаторлар. Линия ва трансформаторлардаги
исроф тушунчалари. Электр узатиш линияларини тўрт қутбликларидан фойдаланган 
ҳолда ҳисоблаш. Тақсимловчи махаллий очиқ электр тармоқларни ҳисоблаш. Берк 
занжирларли тақсимловчи махаллий электр тармоқлар. Икки тарафдан таъминланадиган 
линияларни ҳисоблаш. Линиянинг заряд токи ва заря қуввати. Катта узунликка эга 
бўлган линияларнинг ҳисоби. Актив ва реактив қувват баланси ва электр тизимларида 
кучланиш ростлаш ҳолати. Электр тармоқларида носимметрия ва уни камайтириш 
тадбирлари. Электр энергетика тизимида кучланиш ва токлар шаклларининг 
носинусоидаллиги ва унга қарши кураш. Электр тармоғининг иш режимлари. Реактив 
қувват манбалари ва унинг хусусиятлари. Частота ва актив қувватни ростлаш. Кучланиш 
ва реактив қувватни ростлаш. Реактив қувват компенсацияси. Техник-иқтисодий 
хисоблар, сим ва кабелларнинг кесим юзасини танлаш. Токнинг иқтисодий зичлиги 
бўйича симларнинг кесим юзасини танлаш. Симнинг кесим юзасини кучланишининг 
рухсат этилган йўқотилишни бўйича танлаш. 
 
РЕЛЕЛИ ҲИМОЯ ВА АВТОМАТИКА фани бўйича: 
Реле ҳимоясига қўйиладиган талаблар. Нонормал ҳолатлар. Қисқа туташув турлари. 
Реле ва уларнинг турлари. Релеларнинг уланиш схемалари. Ток трансформаторлари. 
Вазифаси. Аниқлилик даражаси. Ток трансформаторининг юки ва уланиш схемалари. 
Кучланиш трансформаторлари, вазифаси, иш режими, уланиш схемалари. Электр механик 
ва электрмагнит релелар. Ёрдамчи релелар. Индукцион релелар. Индукцион қувват 

---

36 
йўналиш релелар, иш принципи. Синусли ва косинусли релелар. Магнито-электрик ва 
яримўтказгичли релелар. Қутбланган релелар. Ҳимоя занжирида оператив ток манбалари, 
вазифаси, турлари, схемалари. Токли ҳимоялар. Максимал токли химоя (МТХ) схемалари,
ишлаш токи ва сабр вақти, сабр вақти токка боғлик МТХ. Кучланиш бўйича ишга 
тушувчи МТХ. Ўзгарувчан МТХ. Токли кесим, схемалари, параметрлари. Уч поғонали 
ҳимоя. Йўналтирилган ҳимоялар. Дифференциал ҳимоялар, турлари. Параметрлари ва 
ишлаш принципи. Трансформатор ҳимояси. Шикастланишлар ва нонормал ҳолатлар. 
Газли ва токли ҳимоялар. Трансформаторларнинг дифференциал ҳимоясини вазифаси, 
параметрлари, схемалари, турлари. Фаза бўйича компенсациялаш. Асинхрон ва синхрон 
моторлар ҳимояси, шикастланиш турлари ва нонормал режимлар, ҳимоя турлари ва 
схемалари.