11-Мавзу: алгоритмлар ва уларни зиш усуллари

IF...THEN...ELSE shartli utish operatori
. Bu operator taqqoslash 
sharti orqali kerakli satrga o’tish yoki qo’yilgan maqsadni amalga oshirishga 
yordam beradi va uning to’liq yozilishi: 
Agar 
X 
katta bo’lsa 10 dan 
y=sin(x)+cos(x) 
ga teng aksincha bo’lsa 
y=cos(x)
masalasiga programma tuzish kerak bo’lsa, unda: 
10 PRINT "" 
20 INPUT X 
30 IF X>10 THEN Y
=
SIN(X)+COS(X): GOTO 50 
40 Y=COS(X) 
50 PRINT X, Y : END 
FOR va NEXT operatorlari
. Beysik algoritmik tilda tsiklik jarayonda 
programma tuzilganda FOR va NEXT maxsus operatorlaridan foydalaniladi. 
FOR V=L1 TO L2 STEP L3 
Bu erda: V-boshqaruvchi o’zgaruvchilarning nomi, L1- arifmetik ifoda 
boshlang’ich qiymati, L2- arifmetik ifoda qiymati, STEP- qadam, L3- 
qadamlash raqami arifmetik ifoda. Sodda qilib tushintirsak, FOR operatori tsikl 
boshlanishi NEXT operatori esa tsikl oxiridir. FOR va NEXT tsikl operatori 
qandaydir operatorni yoki operatorlar ketma-ketligi necha marta takrorlanishini 
belgilaydi. Masalan:
FOR K=1 TO 20 : FOR I=1 TO 25 
............. 
............. 
NEXT I, K 
FOR va NEXT operatorlari bitta tsiklning mos ravishda boshida va oxirida 
joylashgan. TSikl tugagandan keyin NEXT operatoriga tsikldan avtomatik 
chiqish yuz beradi. TSiklik programmani tuzishda qadam har qanday miqdorga 
ya’ni musbat yoki manfiy, butun yoki kasr miqdorga o’zgarishi mumkin. 

---

20 
Quyidagi misolda qator ikki marta ortadi. Bu jarayon STEP (qadam) operatori 
yordamida amalga oshiriladi. Masalan:
10 X=0 
20 FOR K=1 TO 101 step 2 
30 X=X+K 
40 NEXT K 
50 PRINT X : END 
Bu programma butun toq sonlar yig’indisini, ya’ni X=1+3+...+101 ni hisoblaydi.