|
Study of the charge value and some energy parameters of
diethanolamine atoms
Pirmuhammad Safarov
Frunza Sapayev
National University of Uzbekistan
Abstract:
In this study, we compared the heat energy of formation of
diethanolamine and the charge value of atoms in the Chem Office program and the
heat energy values of the formation calculated in the Chem Office with the heat of
calculation calculated in the Avogadro program.
Keywords:
Chem3D Ultra, charge distribution, heat energy of formation,
torsion angle, Van der Valls interaction, dipole-dipole interaction.
Kirish
Molekulyar mexanika (MM) usullarida atomlar kuch maydonlarida joylashgan
Nyuton zarrachalari deb qaraladi. Ularning o’zaro ta’siri potensial energiya bilan
ifodalanadi. Potensial energiya bog’ uzunliklari (r), bog’lar orasidagi burchak (vb),
ikki yonli (torsion) burchak va bog’lanmagan fragmentlar orasidagi elektrostatik (k)
hamda Van-der-vaals ta’sirlashuvlariga bog’liq. MM yoki kuch maydonlari usullarida
umumiy potensial energiya yuqorida keltirilgan ta’sirlashuvlar energiyalarining
yig’indisi sifatida topiladi:[1]
Е=Е
bog’
+Е
vb
+Е
tb
+Е
vdv
+Е
kulon
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
226
Ushbu tenglamadan moddalarning hosil bo’lish issiqlik enegiyasi qiymati kelib
chiqadi.
ChemDraw, ChemWindow va IsisDraw programmalarida birikmalarning faqat
ikki o’lchamli geometriyasi chizilishi mumkin. Bu programmalarda chizilgan
geometriyalar kvant-kimyoviy hisoblashlarga yaroqsiz. Ammo, Chem Office
programmasi ikki o’lchamli birikma geometriyasini uch o’lchamli holatga o’tkaza
oladi [1-2].
Olingan natijalar tahlili
Dietanolaminning hosil bo’lish energiyasi Chem Office dasturida o’rganilganda
quyidagicha natija olindi: (1-jadval)
1-rasm. Dietanolaminning 3D modeli
1-jadval
Dietanolaminning Chem Office va Avogadro dasturlarida hisoblangan hosil bo’lish
issiqliklari (kkal/mol)
№
Energiya
turlari
Chem Office
Avogadro
MM2
Ghemical
MMFF94 MMFF94s
UFF
1
Bog' uzunligi
0,205
0,0377629
0,57341
0,57076
0,5274
2
Valent
burchak
1,3315
0,250239
1,314
1,315
1,4775
3
Bog’ning
uzayishi
0,0924
-
0,205
0,204
-
4
Torsion
burchak
-0,2499
0,0308317
-8,3
-8,303
6,0411
5
Van-der -
Waals
2,24968
-0,9216061
4,916
4,928
4,9839
6
Dipol-dipol
0,0056
-2,2581262
40,89
40,88
2,5506
7
Umumiy
3,63428
-2,8608987
39,59841
39,59476
15,580
Jadvalga nazar solsak, energiyalar bir-biridan keskin farq qiladi. Valent burchak
enegiyasi ikkita dasturda ham deyarli bir xil qiymatga ega bo’ldi. Chem Oficce da
olingan natijalar dietanolaminning real hosil bo’lish issiqligidan (∆H
st
= 32,75
kkal/mol) katta farq qilishi aniqlandi va Avogadro dasturining MMFF94 va
MMFF94s kuch maydonlari dietanolaminning hosil bo’lish issiqligini hisoblash
uchun qulay ekanligi aniqlandi.
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
227
Chem Office dasturida Xyukkel usulida dietanolamin tarkibidagi atomlarning
zaryad qiymatlari hisoblandi:(2-jadval)
2-jadval
Chem Office darturida hisoblangan dietanolaming atom zaryadlari qiymati
T/r
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
N(1) [-
0,198]
C(2)
[0,022]
C(3)
[0,022]
C(4)
[0,151]
C(5)
[0,151]
O(7) [-
0,375]
O(8) [-
0,375]
H(8)
[0,102]
H(9)
[0,024]
1
H(10)
[0,004]
H(11)
[0,024]
H (12)
[0,004]
H(13)
[0,011]
H(14)
[0,012]
H(15)
[0,011]
H(16)
[0,012]
H(17)
[0,198]
H(18)
[0,198]
Bu zaryad qiymatlarida ko’rinib turibdiki, N atomi o’ziga bog’langan C
atomining elektron bulutini o’zi tomonga tortishi natijasida manfiy zaryadlanadi. O
atomlari ham shunday xususiyatga ega ekanligi uchun ham manfiy zaryadga ega.
Agar dietanolamin bilam o’zaro elektrofil zarra ta’sirlashsa birinchi bo’lib, O
kislorodga hujum boradi, keyin esa N atomiga hujum qiladi.
Tajribalar qismi
Dietanolaminning ba’zi energetik va atomlarning zaryad qiymatlarini
o’rganishda Chem Office va Avogadro dasturlaridan foydalanildi. Tadqiqot predmeti
sifatida dietanolamin olindi.
Xulosa
Chem Office va Avogadro dasturida dietanolaminning energetik parametrlari
o’rganilganda, Avogadro dasturi dietanolaminning enegetik parametrlarini o’rganish
uchun ko’proq to’g’ri kelishi aniqlandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
