Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

Сурункали
холецистит 
– ўт қопи шиллиқ қавати яллиғланиши билан 
кечадиган касаллик хисобланади. Аѐллар эркакларга нисбатан 3-4 марта 
кўпроқ касалланади. Касаллик ортиқча вазнга эга беморларда кўп кузатилади, 
лекин астеник тана тузилишига эга кишилар билан касаллик билан 
касалланмайди деган хулоса нотўғри. Ўт қопини ўткир яллиғланиши ўнг 
қовурға остида турғун ва бирданига бошланувчи, секин аста кучайиб 
борувчи, белга ва ўнг ўмров сохасига узатилувчи оғриқ билан таснифланади. 
Оғриқ кўпинча кўнгил айниши, қусиш, тана хароратини кўтарилиши, ўткир 
ва аччиқ овқат қабул қилишга боғлиқ холда кечади. Яллиғланишни 
сурункали шакли кўп холларда ўткир шаклнинг асорати бўлгани учун клиник 
симптомлар ўткир хуружга ўхшаш бўлади.
Яллиғланишга қарши усул 
Паст интенсивли УЮЧ терапияси.
УВЧ электр майдони билан ўнг 
қовурға ости соҳасига таъсир қилиш 1 доза (қуввати 20-30 Вт) 5-10 
дақиқадан, ҳар куни, 5-6 муаолажа.
Паст интенсивли ДМВ – терапияси.
Паст интенсивли 460 Гц 
частотали тебранишлар билан ўнг қовурға ости соҳасига таъсир қилади, 2 
доза (иссиқлик эффектини олиш учун энергия оқими зичлиги 0,01 Вм/см.дан 
кам бўлиши керак, кирувчи қувват 30 Вт.дан ошмаслиги керак, 5-10 
дақиқадан, ҳар куни ѐки кунора, курси 10 муолажа. Қарши кўрсатмалар 
ўткир яллиғланиш жараѐнлари, ошқозондан қон кетиш, меъда бўйни 
стенозлари, ошқозоннинг каллѐз яралари, янги ўсмалар ҳосил бўлиши, 2-3 
даражали вастроптоз, ошқозоннинг ифодаланган циррози, ўт пуфаги 
эмпемаси, сафро йўли обтурацияси, ўт-тош касалликлари рентгенконтраст 
ҳосилалар мавжудлиги билан). 

---

148 
Регенератив – репаратив усуллар 
Инфрақизил лазертерапия. 
Бу усул касалликнинг ўткир ости ва 
сурункали босқичларида қўлланади. Инфрақизил нурлаш танланиб нуклеин 
кислота ва кислород молекулалари билан ютилади, тўқималарнинг 
реператив-регенератив 
функциясини 
индукциялайди 
ва 
уларнинг 
метаболизмини кучайтиради. нурланиш ўт қопи соҳасига проекцияланиб 
қўлалнади (ѐки ўнг қовурға ости соҳасига), чиқувчи қувват 9нурловчи ѐнида) 
4-5 мВт, узлуксиз тартибда (ѐки 1000 Гц импульсли) усул мўътадил (керр 
нуқтасида) ѐки ўзгарувчан, муолажа вақти 4-5 дақиқа, ҳар куни, курси 10-15 
муолажа.
Жигар соҳаси гальванизацияси
. Биологик актив моддалар (брадикинин, 
каликреин, простогландинлар) ва вазоактив медиаторлар (ацетилхолин, 
гистамин) 
таркибининг 
ошиши 
натижасида 
микроциркуляцияни 
фаоллаштиради. Гальванин ток ҳужайраларда макроэрглар синтезини 
кучайтиради, трофик-алмашув ва репаратив жараѐндарини тезлаштиради. 
Жигар соҳасига анод жойлаштрилади, ток кучи зичлиги 0,03-0,05 мА/см, 
муолажа вақти 15-20 дақ., хар куни, курси 10-15 муолажа.
Пеллоидотерапия.
Пеллоидлар 
ҳужайра 
плазмолеммаларининг 
ѐпишқоқлигини 
оширади, 
ўтказувчанлигини 
камайтиради, 
аутолиз 
маҳсулотлари сўрилишини ва интерстициал суюқлик оқишини кучайтиради. 
Антиоксидант тизим фаоллигини ошириб, улар липидларнинг перекис 
оксидланишини тормозлайди ва яллиғланишда ортган ликолиз ва липолиз 
жараѐнларини тиклайди. Пеллоидлар склерозланган чандиқ тўқималар 
протеогликон 
комплексларини 
бузади, 
гликозаминогликанларнинг 
дезагрегациясини чақиради, склоротик ўчоқлар регрессияси ва бириктирувчи 
тўқима синтезининг эзилиши билан фибробластлар етилиши ва 
дифференциясини кучайтиради. 38 даражали балчиқ аппликациялари 
қўлланилади, аппликация вақти 15-20 дақиқа, ҳар куни ѐки кунора, муолажа 
курси – 10, такрор курс 5-6 ойдан кейин.