Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

Бачадоннинг нотўғри ҳолатида ДГ нинг вазифалари.
–Бутун организмни мустаҳкамлаш.
–Қорин пресси, диафрагма ва чаноқ асоси мушакларини тренировкаси.
–Бачадоннинг мушак-бойлдам апаратини мустаҳкамлаш.
–Бачадонни нормал ҳолатига келтириш ва шу ҳолатда қолишини таъминлаш.
 
ДБК усул ва воситалари:
Бачадон аномал ҳолатларини тўғирлашда энг кенг тарқалган усул бу 
даво бадантарбияси бошланғич босқичларда давомийлиги 15-25 дақиқали 
индивидуал машқлар буюрилади. Бу машқлар кичик чаноқ аъзо 
анатомофизиологик ҳолатини ҳисобга олган ҳолда тавсия қилдинади. 
Кейинчалик кичик гуруҳларда (3-10 иштирокчи) давомийлиги 25-45 дақиқа 
бўлган машқлар ўтказилади. Баъзи беморлар жисмоний жиҳатдан мутлоқ, 
соғлом бўлишади. Уларга аквааэробика, сузиш, чанғида юриш каби машқлар 
буюрилади (сакрашдан ташқари). Бачадонни орқага эгилишида қуйидаги 
дастлабки ҳолатлар оптимал ҳисобланади. Тизза-тирсак, тизза –кафт ҳолатда 
турт оѐқлаб туриш ва қоринга ѐтиш. Бундай ҳолатда бачадонга тушаѐтган 
босим камаяди, чунки ичаклар диагфрагма томонга сурилади. Чаноқни 
баланд туриши эса бачадонни нормал ҳолатига қайтиши учун қулай.
Гиперанрефлексияда (бачадонни ҳаддан ташқари олдинга буралиш)-
тескарисига чалқанча ѐтиш фойдали, чунки бунда қорин бушлиғи босими ва 
қўшни аъзолар босими (сийдик пуфаги, ичак қовузлоқлари) бачадонга 
тушади ва уни орқага итаради.
Бачадонни ѐнга эгилишда бачадон эгилишга қарма-қарши томонга 
ѐнбошлаб ѐтиш тавсия қилинади. Бунда бачадон ўз оғирлиги туфайли 
осилади ва унинг юмалоқ бойламлари чўзилади.
Юқоридаги 
коррекцияловчи 
машқлдардан 
ташқари 
ичаклар 
перистальтикасини яхшиловчи ва ич қотишни йўқотувчи машқлар ҳам 

---

448 
буюриш керак. Машқларни бажараѐтганда нафас ҳаракатлари туғрилигига 
эътибор бериш керак: нафасда тўхталишлар, кучаниш бўлмаслиги ва 
харакатлар нафас олиш ва чиқариш фазаларига мос келиши керак.
Бачадон ҳолатини тўғирловчи машқларнинг кўпчилиги ноқулай 
позалардан иборат-масалан тизза-кўкрак позаси. Бундай ҳолатларда уларни 
ўзлаштириш учун бир неча ҳафта мобайнида умум қувватловчи машқлар 
буюриш керак. Махсус жисмоний машқлар гинекологик уқалаш билан бирга 
олиб борилади.