Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

ДГ усул ва воситалари: 
оддий гимнастика ва нафас ҳаракатлари. 
 
Машғулотларда умуртқа ҳаракатлари ривожлантирувчи ва чаноқ-сон 
буғими ҳаракатини таъминловчи мушакларни кучайтирувчи машқлардан 
фойдаланилади. Кичик чаноқда қон айланишни яхшиланиши димланиш 
белгиларни камайтиради. Бу эса эксудатли сўрилишига ва яллиғланиш 
учоғидаги парчаланиш маҳсулотларни эвакуациясига олиб келади. Агар қон 
айланишни яхшиланиши газ алмашинувини кучайиши билан бирга амалга 
оширилса туқималарда трофик жараѐнлар яхшиланади ва қорин парданинг 
чаноқ қисмида чандиқланиш жараѐнларни олдини олади.

---

441 
Умуртқа ҳаракатини оширувчи машқлар максимал ампилитудада турган, 
тиззада бажарилади. Сон мушакларини мустаҳкамловчи машқлар орқага 
ѐтган ҳолда бажарилади: товонни кушетка юзасида сирғалтириб оѐқни тизза 
ва чаноқ сон буғимида букиш, оѐқларни узоқлаштириш ва яқинлаштириш, 
оѐқларни тўғирлаб айланма ҳаракатрлар қилиш, вилосипед ҳайдаб 
ҳаракатини амитация қилиш. Утирган ҳолатда оѐқларни узоқлаштириш ва 
яқинлаштириш, танани унг ва чап товон томонига эгиш оѐқларни ротацион 
ҳаракати, қайчи ҳаракатлари. Бу харакатлар актив ҳолда, ҳисобланган 
қаршиликда билан олиб борилади. Юриш кичик чаноқда қон айланишишни 
кўчайтиради. У турли хилда-сонларни баланд кўтариб,тўғирланган оѐқни 
олдинга силтаб,ѐнга силтаб,ярим ўтириб юриш, ўтириб юриш, турли 
баландликдаги қаршиликларни енгиб юриш сифатида ўтказилади. 
Қорин пресси ва чаноқ асоси мушаклари гипотрофиясини олдини олиш 
учун қориннинг қийшиқ ва тўғри мушакларини ҳаракатлантирувчи, оралиқ 
мушакларини ҳаракатлантирувчи машқлар буюрилади. 
Инфильтратни қаттиқлашиш ва чегараланиш даврида кўкрак билан 
ритмик нафас олиш, уни секин-аста чуқурлатиб бориш, кейин аралаш нафас 
олиш буюрилади. Бу даврда яна қўлларини ҳаракатлантириш, чаноқ сон 
буғимида ротацион харакатлар, қилинади.