1 О. Машарипов, тми

www.interfinance.uz
 
2
эттириш ва очиб бериш муҳим аҳамиятга эга. Пул оқимлари тўғрисидаги 
ҳисоботда счётлар ўртасидаги ўзаро пул маблағлари айланмаларини очиб бериш 
пулнинг "бекор айланиши"ни баҳолашга имкон беради. Булар валюта
маблағларини конвертациялаш, корхонанинг жорий ва махсус счётларидаги пул 
маблағлари қолдиқларини сақлаб туриш, кассага ҳисоб-кито6 счётидан пул 
олиниши ва аксинча. Фақат биринчи қарашдагина улар капиталнинг қўшимча 
ўсишига таъсир кўрсатмайдиган бўлиб кўриниши мумкин. Ҳақиқатда эса, курс 
тафовутларини, комиссион тақдирлашларни, депозит ставкалар бўйича фоизлар 
ҳисоблаш ва ҳоказолар ҳисобига кўрсатиб ўтилган актив-пассив муомалалар 
хусусий капиталнинг ўсиши ёки пасайишига таъсир кўрсатади ёки кўрсатиши 
мумкин. Шу жиҳатлари билан пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот молиявий 
назорат ва молиявий менежмент соҳасига тўғри келади. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот баланс тенгламаси тамойили бўйича 
қуйидагича тузилган: 
1- жадвал 
Ҳисобот 
Ҳисобот даври 
Ҳисобот даври
Ҳисобот 
даври 
+ 
бошидан ўсиб 
= 
бошидаи ўсиб + 
даври 
бошига 
борувчи жами 
борувчи жами 
охирига 
қолдиқ. 
билан кирим 
билан чиқим 
қолдиқ 
Ҳисобот нафақат пул маблағларининг балансдаги қолдиқ суммаларини 
пул массаси айланмаларининг суммалари билан ўзаро боғлашга, балки корхона 
пул айланмаларининг тавсифини ва манбаларининг муҳим жиҳатларини ҳамда 
ушбу айланмаларнинг корхона молиявий аҳволига таъсирини очиб бериш, пул 
капитали айланишининг самарадорлигини тавсифлаш имконини беради. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботнинг муҳим таркибий қисмларидан 
бири мулкдорлар ва учинчи шахслар томонидан пул маблағларининг хўжалик 
айланмасига жалб қилиниши ва ундан чиқарилиши тўғрисидаги ахборотлар 
ҳисобланади. 
2-жадвал