Microsoft Word ugay ona ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

46

— Husayin, bizga ikkita choy keltir. 

Husayin chiqdi. Odilbek joy ko‘rsatdi va gap boshladi: 

— Bu bola mening o‘g‘lim. Boshlang‘ich maktabni a’lo baholarga bitirdi. O’tgan kun 

muallimi keldi.,. 

Odilbek masalani tafsiloti bilan tushuntirdi. Onasining fikrini, o‘z tushunchasini aytdi. 

— Iltimos, menga shu masalaga oydinlik kiritishda yordam bersangaz. 

Masalani oxirigacha diqqat bilan tinglagan yigit: 

— Amaki, bu muallimning gaplari isbotlash mumkin bo‘lmagan, qiymatsiz so‘zlar. Sizga 

vaziyatni bilganimcha izohlashga harakat qilaman: avvalo Imom Xatib maktabi jangari, 

qo‘pollarni yetishtirmaydi. Dinli, imon-e’tiqodli, axlokli bir inson bo‘lish bilan jangarilik 

orasida qanday aloqa bor?! O’g‘lingiz u yerda ota-onaga hurmat, qarindosh-urug‘ga, 

hamsoya-haq, qo‘ni-ko‘shni, mahalla-qo‘yga yaxshilik va xalqqa xizmat qilish fazilatlarini 

o‘rganadi. Allohning amrlarini, payg‘ambar ko‘rsatgan to‘g‘ri yo‘lni shu maktab orqali 

bilib oladi. Vaqtini oqshomlari yarim kechagacha qahvaxonalarda, qimorxonalarda 

sarflash o‘rniga, kitoblar ustida o‘tkazish zavqini shu maktabda o‘rganadi. Ham Allohiga 

kul, ham millatiga xizmatchi bo‘lmoq menimcha, qoloqlik yoki jangarilik emas. Biz u 

yerda arablarning tilinigina o‘qimaymiz. Arabchani o‘rgansak bundan murod Allohning 

kitobini yaxshi anglashdir, payg‘ambarimizning hadislarini o‘z tilida o‘rganmoqdir. 

Behayolikni qarang! 

Buni aytayotib do‘kon oldidan o‘tayotgan erkak va ayol sayyohni ko‘rsatdi, Erkakning 

sochi bir qarichdan uzun, bir-biriga qorishgan, yuvuqsiz, kir holda. Tizzasidan bir qarich 

baland, kirligidan asl rangi bilinmaydigan shim, yelkasida irganch to‘rva. Oylab hammom 

yuzini ko‘rmagani bir qarashda bilinadi. Ter va sho‘r otib ketganini ta’riflash mushkul. 

Ayolning ham erkakdan qolishadigan jihati yo‘q. Qisqasi, egasiz hayvon bulardan 

tozaroq. Bularni ko‘rganlar ko‘ppaklarga rahmat deyishi shubhasiz. Orqasidan ularni 

tomosha qilib kelayotganlarga bee’tibor ilgarilayotgan bu janob va xonim afandiga(!) 

Odilbek bir ko‘z tashlab olgach, mehmoniga qaradi. Yigit so‘zida davom etdi: 

— Agar til shu tilda so‘zlashganlarga o‘xshash uchun o‘rganiladigan bo‘lsa, bularning 

tilini o‘rganishdan nima foyda bor? Inglizcha va frantsuzcha bular bilan suhbalashish 

uchun emas, bularning ilmu fanini egallamoq uchun o‘rganiladi. Demak arabchani ham 

insoniyatga abadul-abad to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatgan Alloh kitobi va payg‘ambarimiz hadislarini 

o‘rganmoq va o‘rgatmoq uchun o‘qiymiz. Qolaversa, biz nega tilanchilik qilar ekanmiz?! 

Biz ham ular kabi ma’muriyatga kiramiz, ularday maosh olamiz. Faqat, ularga o‘xshab 

tirikchiligimizdan shikoyat etish o‘rniga, yanada yomonroq ahvolga tushmaganimiz 

uchun Allohga shukr aytamiz. Ha, bugun imom va muazzinlarning maoshi idora 

xizmatchisinikidan ozroq. Boyvachchalarning tamakiga sarflaydigan pulichalik maoshga 

sabr qilgan inson nafsiga kul bo‘lmasa, masalan, pora olmasa, har holda bu fazilatdan 

darak bo‘lsa kerak. Imomdan o‘n barobar ziyod maosh oladigan noib, bolalarimni 

boqishga pulim yo‘q deb turganda, imomning ahvolini tushunish mumkindir, har holda. 

Bilim jihatidan ulardan past ekanimizni tan ololmayman. Imom Xatib maktablar 

o‘rtasidagi har yilgi munozaralarda mag‘lub bo‘lmasligi so‘zimning bir dalilidir. 

Yigitchaning so‘zlari Odilbekka keragicha ta’sir ko‘rsatdi. Bir necha kun ichida sodir 

bo‘lgan bu ikki hodisa unga Erdolbekning so‘zlari haqiqatga qanchalik yaqin ekanlligini 

yaxshigina anglatdi. 

Odilbek ahmoq odam emasdi. Ko‘z oldida ro‘y bergan bu ikki hodisadan xulosa chiqara 

olishga qodir edi. Agar bu maktabning o‘quvchilari tilamchi bo‘lishsa, nechun o‘sha 

domla notanish ayolga «men uchun bir faqirga berarsiz», deb yetti yarim lira baxshida 

etdi, nega bu azamat yigit Odilbek adashib berib yuborgan bir lirani uchqundan so‘ng 

---

O’gay ona (roman). Ahmad Lutfiy Qozonchi