o‗rnatilgan.
Xorazmda ayniqsa hunarmandchilik yuk- sak darajada rivoj topgan.
Kulolchilik, temir, mis asboblar, qurollar, zargarlik buyum- lariga talab katta
bo‗lgan. Xorazm aholisi So‗g‗diyona, Marg‗iyona, Baqtriya va dasht
ko‗chmanchilari bilan yaqindan savdo munosabatlarini o‗rnatgan. Bu o‗lkadan
muhim karvon yo‗llari o‗tgan. Mil. avv. I asrda va milodiy dastlabki asrlarda
Xorazmda ku- mush va mis tangalar zarb qilingan. O‗rta Osiyodagi eng qadimgi
yo- zuv Xorazm hududidan topilgan. Bular Oybo‗yirqal‘a (miloddan avvalgi V–
IV asrlar) yodgorligidan xum sirtiga bitilgan yozuv va Qo‗yqirilganqal‘adan
topilgan ayrim mahal- liy yozuvlardir (miloddan avvalgi III–II asrlar). Milodiy I
asrda Xorazmda ishlab chiqilgan mahalliy taqvimdan xorazmliklar VIII asrga
qadar foydalanishgan.
Mil. avv. 140 –130-yil- lar oralig‗ida ko‗ch- manchi yuechji qabi- lalari Yunon-
Baqtriya davlatini bosib oladilar. Yuechjilar Baqtriya yerlariga kelib
o‗rnashadilar va milodiy I asrda Guyshuan (Kushon) xo-
nadonining boshlig‗i barcha yuechji mulklarini o‗z hokimiyati ostida
birlashtirib, Kushon dav- latiga asos soladi
Birlashgan yuechji qabilalarining
birinchi hukmdori Kudzula Kadfi z bo‗lgan. Kudzula Kadfi z hukmronligi
davrida Afg‗oniston va Kashmir Kushon davlatiga qo‗shib olingan. Uning vorisi
Vima Kadfi z hukmronligi davrida Kushon davlati hududi yanada ken-
gaydi. Podsho Kanishka hukmronligi zamo- nida poytaxt Baqtriyadan Peshovar
(hozirgi Pokiston)ga ko‗chiriladi, Kushon podsholigi esa ulkan davlatga
aylanadi.
Uning hududiga Hindiston, Xo‗tan, Af- g‗oniston va O‗zbekistonning
janubigacha bo‗lgan yerlar kirgan. Rim, Parfi ya, Xitoy davlatlari qatorida
Kushon davlati ham ulkan podsholiklardan biriga aylangan. To‗xtovsiz
urushlar oqibatida Kushon davlati inqirozga yuz tutdi va parchalanib ketdi.
2. Yustinian I haqida ma‟lumot bering.
Yustinian I davrida Konstantinopolda barpo etilgan Avliyo Sofiya ibodatxonasini
hech shubhasiz ilk o‗rta asrlaming eng mahobatli me‘morchilik inshooti deb
atash mumkin. Uning ulkan gumbazi (diametri 31,5 m) bo‗lib. 40 ta deraza
gulchambari bilan qurshalgan. Osmon gumbazi kabi ushbu gumbaz goho havoda
muallaq turgandek tuvuladi. Turli xil toshlar va ovna parchalaridan yasalgan juda
ajoyib mozaikalar ibodatxona devorlarini bezagan.
3. “Delegat” atamasiga izoh bering.
Delegat
(lotincha — yuborgan) — biror tashkilot, jamoa tomonidan vakolatli
qilib saylab yoki tayinlab yuborilgan vakil.
Do'stlaringiz bilan baham: