Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

Avtotransformatorlar, O’lshew transformatorlari, kernew ha’m tok 
transformatori, u’sh fazali shinjirlar. U’sh fazali transformatorlar . 
 
Avtotransformatorlar. 
Transfarmatorlarda tek elektromagnit baylanisqa iye bolg’an keminde eki 
oram bar.. Avtotransfarmatr bolsabir oramnan ibarat bolip ol bir waqittin’ o’zinde
ha’m birlemshi ha’m eklemshi tarmaqqa tiyisli boladi. 
Avtotransfarmatr artriwshi ha’mkemeytriwsshiboliwi mu’mkin..
(1-Suwret). 
Avtotransfarmatorlardin’ birlemshi ha’m eklemshi oramlari elektromagnit 
baylanistan tisqari elektr baylanisqa am iye boladi. Kemeytriwshi 
avtotransfarmatrlarda W
1 
oramlar sanli putin oram (А...х) birlemshi oram, W
2 
(W1>W2) oramlar sanli ha’m birlemshi oramlarinin’ bir bo’legi (а...х) 
Eklemshi oram bolsa W2 (W1esaplanadi Oramlar basini A aqirin bolsa X benen belgileymiz. 
Kemeytriwshi avtotransfarmatrlardin’ islew prinsipin ko’rip shig’amiz. U
1 
birlemshi kernew birlemshi oramnin’ А...х ushlarina beriledi. Salt islewde 
(I
2
=0,Z
ю
=

) boladi. Bielemshi oramlarda quwatjog’aliwlari itibatg’a alinbasa
ЭЮКлаrten salmaqliq ten’lemesini to’mendegshe jaziw mumkin.
Birlemshi oram ushin :
U
1
=Е
1 
= 4,44∙W
1
∙f∙Ф
m
kemeytriwshi
artriwshi 
1-расм
. Avtotransfarmatorlardin’
elektr sxemasi
U
2
Z
ю
W
2
W
1
a 
A 
I
2
U
1
I
12
x 
U
2
W
2
W
1
A 
U
1
I
1
x 
I
12
I
2
a 
Z
ю
I
1

---

12 
Ekilemshi oram ushin: 
U
2 
=Е
2 
=4,44∙W
2
∙f∙Ф
m
Avtotransfarmatrlar transfarmatrg’a qarag’andaabzalig’I bir qil paydali 
quwatta islew ha’m oralatin sim az sariplanadi (sebebi А...х bo’limnen har dayim 
toklar parqi ag’ip o’tedig’unligi ushin bul bo’limdi iyletin simnan oraw mumkin), 
kishi quwat jog’altiwlari joqari ФИК, jukleme o’zgergende kernewdin’ kem 
o’zgerishsi esaplanadi. 
Bul abzaliqlar transfarmatsiya koyfeysenti birge jaqin bolg’anda joqari boladi, 
sonin’ ushin avtotransfarmatrlar ekiden ulken bolmag’an transfarmatsiya 
koyfeysentinde qollaniladi. 
Avtotransfarmatrlardа quwat birlemshi oramdan eklemshi oramg’a quwat fazali 
elektromagnit jol benen emes balki elektr jol menen oramlar arasinda tuwridan-
tuwri elektr baylanis arqali uzatiladi. Bul avtotransfarmatrlardin’ to’mendegi 
kemshilikleri juzege keledi: 
1) joqari kernew kishi kernew tarmqqa o’tiw abzalig’I sebebi oramlar arasinda 
tuwridan – tuwri elektr baylanis bar. Sonin’ ushin tek energiya paydalaniwshisi 
jerge jalg’ang’an maydang’a iye bolsa avtotransfarmatrlardi isletip bolmaydi.
2) avtotransfarmatrlar kishi qisqa tutasiw qarsilig’ina iye yag’niy qisqa tutasiw 
toqlari transfarmatrdikine qarag’anda ulken boladi.