Бошланғич таълимда интеграциявий – инновацион ёндашувлар

N
R
М
L
Q
О
I
S
D
J
G
V
B
Е
А
Z
Т
U
Х
CH
K

---

219 
B+
+L+I+
j + 
+ j +
+
+V+
+
. 
O‘quvchilar boshqotirmani mustaqil bajaradilar. Harflar va rasmlarning bosh harflarini 
qo‘shib o‘qib so‘zlarni topadilar. Boshlanlang‘ich sinf o‘quvchilariga kasb-hunarlar haqida 
tushuncha berar ekanmiz, ularning yosh va individual xususiyatlari, qiziqishlari, qobiliyatlarini 
inobatga olishimiz kelajakda jamiyat uchun sitqidildan xizmat qiladigan o‘z kasbini chinakam 
sevgan va kasbining mohir ustasi bo‘gan kadrlarni yetishtirmog‘imiz zarur. 
TO‘GARAK MASHG‘ULOTLARIDA QIYIN MISOL VA MASALALARNI ENG QULAY
USULDA YECHISHGA O‘RGATISH 
Artikbayeva Z.– dotsent, Xayrullayeva D., Asatova S. – talabalar, TDPU. 
Matematika fanidan talabalarni qiyin misol va masalalarni to‘garak mashg‘uloti jarayonida va 
darsdan tashqari vaqtlarda yechishga o‘rgatish uchun o‘qituvchi faqat darslikda berilgan formula va 
qoidalar bilan chegaralanmasligi kerak. 
O‘qituvchi har doim izlanishda bo‘ishi zarur, darslikda berilgan formula va qoidalardan tashqari 
har xil formulalardan foydalanib misol yoki masalani eng qisqa sodda yoki mantiqiy fikrlab yechishga 
o‘rgatish maqsadga muvofiqdir. 
to‘garak mashg‘uloti jarayonida har qanday usul bilan talabalarni matematika faniga qiziqtirish, 
qobiliyatli va ijodiy ishlaydigan iqtidorli talabalarni tanlab ular bilan ish olib borishlari zarur. 
O‘qituvchi to‘garak mashg‘ulotlarda talabalarga misol va masalani rasional va algoritmik usulida 
o‘rgatish uchun quyidagilarga e’tibor berish kerak: 
1. Misol va masalalar qay tarzda berilgan. 
2. Berilgan misol yoki masalaga qarib uni yechish yo‘larini qidirish kerak.
3. Misol va masalani yechish uchun rasional usul bilan yechiladigan formulalarni qidirib topish 
kerak.
4. Talabaga bitta formuladan foydalanib bir nechta misollarni ketma-ket yechishga undash zarur 
va o‘rgatish kerak. 
5. Har xil tipdagi misol va masalani rasional va algoritmik usulida yechish uchun o‘zlariga mos 
ya’ni to‘g‘ri keladigan formulalar va qoidalarni izlab topishimiz darkor. 
To‘garak mashg‘ulotlarida qiyin misol va masalalarni rasional va algoritmik usulda yechishga 
doir misol va masalalarni ko‘rsatamiz. 
Kam ishlatiladigan ayrim ayniyatlardan foydalanib misol va masalalar yechish talabaning ijodiy 
qobiliyatini orttiradi. 
Quyidagi formulalar asosida bir nechta misolning yechimlarini ko‘rsatamiz 
Ayrim ayniyatlar asosida misollar yechish 
1. 
ab
b
a
b
a
2
)
(
2
2
2
−
+
=
+
2. 
)
(
3
)
(
3
3
3
b
a
ab
b
a
b
a
+
−
+
=
+
3. 
2
2
2
2
2
4
4
2
)
(
b
a
b
a
b
a
−
+
=
+
4. 
)
(
3
)
(
2
2
2
2
3
2
2
5
5
b
a
b
a
b
a
b
a
+
−
+
=
+

---

220 
5.