National researches of uzbekistan: conferences

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. MIRZIYOYEV“Mатематика соҳасидаги таълим 
сифатини ошириш ва илмий-тадқиқотларни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” 
gi Qarori.Toshkent sh.,2020-yil 7-may, PQ-4708-son.
2. M.E.Jjumayev, Z.G’.Tadjiyeva, O. Toshmetova, Z. Yunosova “Boshlag’ich sinflarda 
matematikadan fakultativ darslarni tashkil etish metodikasi” Toshkent 2005-yil.
3. Parmawati, A. (2018). Using Analytic Teams Technique To Improve Students’speaking Skill. 

---

17
Февраль 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА МИЛЛИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
BOSHLANG`ICH SINF ONA TILI DARSLARIDA TA’LIMIY O`YINLARDAN 
FOYDALANISH
Kasimova Dilfuza Abdullajanovna, 
Namangan viloyati, Davlotobod tumani 
64- maktabning 2- toifali boshlangich 
sinf o’qituvchisi Tel:+ 97 370 57 27
Annotatsiya: 
Boshlang’ich sinflarda ona tili fanini o’qitish o’quvchilarni o’zbek tilining imlosi, 
talaffuzi va o’qilishini o’rganishda muhim bosqichlardan biri hisoblanadi. Shu bois, ushbu maqola 
ona tili darslarini samarali tashkil etishda ta’limiy o’yinlardan foydalanishning ahamiyatiga 
bag’ishlangan.
Kalit so’zlar: 
ta’limiy o’yin, ona tili, fikrlay olmoq, erkin, boshlang’ich, bilim
Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi fanining predmeti o’quvchilarga o’zbek tilini 
o’rgatish yo’llari va vositalari, ona tilini egallash, ya’ni nutqni, o’qish va yozishni, grammatika va 
imloni o’zlashtirib olish to’g’risidagi ilmdir.Ma’lumki, ona tili ta’limi bolalarning tafakkur qilish 
faoliyatlarini kengaytirish, erkin fikrlay olish, o‘zgalar fikrini anglash, o‘z fikrlarini og‘zaki va 
yozma ravishda ravon bayon qila olish, jamiyat a’zolari bilan erkin muloqotda bo‘la olish ko‘nikma 
va malakalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu o‘rinda ona tili ta’limiga o‘quv fani emas, balki, 
butun ta’lim tizimini uyushtiruvchi ta’lim jarayoni sifatida qaraladi. Boshlang`ich sinf ona tili 
darslarini bugungi kun talablaridan kelib chiqib, eng samarali ilg`or pedagogik texnologiyalar 
asosida tashkil qilish eng muhim vazifalardan biridir. Boshlang`ich sinf o`quvchilari yosh bo`lgani 
uchun ularga sodda tilda tushunarli holda bilim berish va darslarda o`yin elementlaridan foydalanish 
lozim. Bola hayotining asosiy qismi o`yin bilan o`tadi. O`yinlar faqat didaktik vosita bo`lmay, 
bola hayotining asosiy shaklidir. Shuning uchun biz o`yinning nozik tomonlarini egallamay turib, 
o`yin faoliyatini boshqarishini o`rganmay turib oldimizda turgan mas’uliyatli vositalarni hal qila 
olmaymiz. Boshlang`ich sinf ona tili darslarida quyidagi ta’limiy o`yinlardan ham foydalanish 
yaxshi samara beradi. Ularni dars o‘rtasida, oxirida yoki boshlanishida ham kiritish mumkin, 
bunda mavzuga o‘yinning maqsadi va xarakterini hisobga olgan holda tanlash lozim.Ta’limiy 
o‘yinlarning bir necha turlari mavjud. Ular grammatik, diduktiv topishmoqli, muammoli o‘yinlardir. 
O`quvchilar grammatik bilimlar yordamida to`g`ri jumlalar tuzishni o`rgansa, nutqiy bilimlar 
orqali so`zlarni tanlash, so`zlarni o`z joyida ma’lum ifoda vositalari sifatida qo`llab, mazmunini 
maqsadga muvofiq ifodalashga o`rganadilar. Grammatik uyinlar: «So’zni top» , «Xarfni joyiga 
qo’y», «So’z tuzish», «Bo’g’indan so’z tuzish», «Tovushlarni almashtir»,«Birinchi harf mendan, 
qolgan so’z senda», «Qaysi tovush tushib qoldi» uyinlari va hokazo…
«Qarama-qarshi ma’noli so`z topib ayt»» o’yini: O`qituvchi yoki o`quvchilardan birontasi bir 
so`z aytadi, bolalar ana shu so`zga yaqin yoki qarama-qarshi ma’noli so`z topib aytadilar.
Masalan: osh-mosh, tosh, bosh…
«So’zdan-so’z top» o’yini. Bu o’yinda bir so’zdan bir necha so’zlar keltirib chiqarish talab 
qilinadi. Bu o’yin turi o’quvchilarni fikrlashga, izlanishga undaydi, ularda topqirlik qobiliyatini 
yuzaga chiqaradi. Berilgan so’z tarkibidagi harflarning turli kombinatsiyasidan foydalanib, bir 
necha so’zlar hosil qilish mumkin. Demak, bu o’yinni ma’lum bir mavzu bilan bog’liq holda 
o’tkazsa ham bo’ladi.