1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi

Qayta dasturlashtiriladigan xotira. 
Flash Memory - doimiy ravishda qayta yozilishi 
mumkin bo'lgan doimiy xotira. 
Doimiy xotiraning yoki Flash xotiraning eng muhim chipi bu BIOS moduli. BIOS (Basic 
Input / output System) - bu kompyuterning quvvatini yoqqandan va operatsion tizimni operativ 
xotiraga yuklagandan so'ng, qurilmalarni avtomatik ravishda sinab ko'rish uchun mo'ljallangan 
dasturlar to'plami. 

---

CMOS xotirasi. 
CMOS RAM - bu past tezlikli va batareyadan minimal quvvat sarf 
qiladigan xotira. U kompyuter texnikasining konfiguratsiyasi va tarkibi, shuningdek uning ishlash 
rejimlari to'g'risida ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. CMOS tarkibi BIOS-da joylashgan 
maxsus Setup dasturi tomonidan o'zgartiriladi. 
Ma’lumotlarning kompyuterda tasvirlanishi.
Ma’lumot – bu inson yoki biror qurilma tomonidan his qilingan va maqsadga yo’naltirilgan 
faoliyatni tashkil etish uchun tevarak olam va unda sodir bo’layotgan voqealar haqidagi 
axborotdir. 
Bitlar va baytlar. Dasturlarni yozish uchun butun kompyuter tizimini tashkil qilishni bilishni talab 
qiladi. Kompyuter bit va bayt tushunchalariga asoslangan. Ular ma'lumotlar va ko'rsatmalar 
kompyuter xotirasida aks etadigan vosita. 
Dasturlarni bajarish uchun kompyuter vaqtincha dastur va ma'lumotlarni asosiy xotiraga 
yozadi. Shuningdek, kompyuterda vaqtni hisoblash uchun foydalanadigan bir qator registrlar 
mavjud. Kompyuterdagi eng kichik ma'lumot birligi - bu bit. Bit - bu bitta ikkilik belgini 
saqlaydigan xotira yacheykasi. Xotiraning bit tuzilishi xotiraning birinchi xususiyatini - 
diskretlikni belgilaydi. Bitni o'chirib qo'yish mumkin, shunda uning qiymati nolga teng bo'ladi, 
yoki yoniq bo'lsa, uning qiymati bitta bo'ladi. Bayt - ketma-ket sakkiz bitli xotira. 
Kompyuterning ichki xotirasida barcha baytlar raqamlangan. Raqamlash noldan boshlanadi. 
Tartib raqami uning adresi deb ataladi. Kompyuterda adreslar ikkilik kod bilan ko'rsatiladi. 
Shuningdek, manzilni belgilashning o'n oltilik shakli ham qo'llaniladi. 
Ikkilik sonlar. Kompyuter bitning faqat nol va bitta holatlarini farqlay oladiganligi sababli, u 
bazis 2 yoki ikkilik tizim bilan ishlaydi. Bit aslida o'z nomini inglizcha "Binary digit" (ikkilik 
raqam) dan meros qilib olgan. 
Har qanday qiymat ikkilik raqamlar (bitlar) kombinatsiyasi bilan ifodalanishi mumkin. Ikkilik 
sonning qiymati har bir bitning nisbiy holati va bitta bitning mavjudligi bilan belgilanadi. Quyida 
bitta bitni o'z ichiga olgan sakkiz bitli raqam berilgan: 
Pozitsiyasi 
128 
64 
32 
16 
8 
4 
2 
1 
Bitlar 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
Eng o'ngdagi bitning vazni 1 ga teng, chapdagi keyingi raqam 2 ga, keyingisi 4 ga va hk. 
Bu holda sakkizta bit uchun jami 1 + 2 + 4 + ... + 128 yoki 255 (2
8
- 1). 
Ikkilik raqam faqat sakkiz bit bilan cheklanmaydi. Agar protsessor 16-bitli arxitekturadan 
foydalansa, u avtomatik ravishda 16-bitli raqamlar bilan ishlaydi (2
16
-1=65535 qiymatini beradi), 
32 bit uchun esa - 4294967295 (2
32
-1 ga teng) va boshqalar.