A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

asari 
yuzlab qo'lyozm alarda, jahonning turli kutubxona va 
fondlarida 
saqlanmoqda. Asar bcsh katta - ot, fe’l, bog'lovchilar, ot 
o'zgarishlari 
va fe’l o'zgarishlari qismlaridan iborat bo'lib, unda fanning 
Ico'p 
sohalariga 
oid atam alar uchraydi. Shu sababli lug'at yillar davomida 
ayta-q ayta 
ko'chirilgan. Olim lug'atni xorazmshoh Alouddavla Otsiz 
(1123-1156)ning buymg'i bilan 1137-yilda arab tilida tuzgan va turkiy 
tilg a 
tatjim a 
qilgan. X orazm shoh Otsiz o 'z davrining yetuk, odil 
hukmdorlaridan 
bo'lib, ilm ahllarini qadrlagan, o 'z atrofiga adib-u 
shoirlam i 
yig'gan va ularga homiylik qilgan.
“ Muqaddimat ul-adab”ning 1492-yilda ko'chirilgan arabcha-forscha- 
tu rk iy -m o 'g 'u lc h a
nodir qo'lyozmasi O'zbekiston Fanlar akademiyasining 
A lish er 
Navoiy nomidagi Davlat adabiyot m uzeyida saqlanm oqda. 
Lug'atning eng 
nodir qo'lyozmalari uchta bo'lib, eng qadimiysi Turkiyaning 
Yazgat shahri 
maorif kutubxonasida mavjud, hijriy 655-yil uchunchi jumod 
u l-a w a l, 
yani 27-may 1257-yili yaratilgan. Ikkinchi qo'lyozma hijriy 66 
yil 
13 
rabi’ 
ul-oxir, yani 1265-yili kitobat qilingan va Italiyaning Boloniya 
shahridagi 
Marsigli sharq qo'lyozm alari fondida saqlanadi. Istanbul 
universiteti 
kutubxonasida uchinchi noyob qo'lyozma mavjud bo'lib, u 
hijriy 
715-yil safar oyining 25 kunida, 1315 yil 1 iyunida yaratilgan.
Kitob birinchi marta 1706 yili Xoja Is’hoq afandi tom onidan usmonli 
turk 
tiliga taijima etilgan. So'ngra bir necha Yevropa, jumladan frantzuz, 
nem is 
tillariga o'girilgan. Asar matni Parij, Vena.Qozon shaharlarida 
ch o p
etilgan. Nemis olimi Vatzastayn 1850-yili yetti qo'lyozma asosida 
ikki 
jildlik tanqidiy matnni Leypzigda nashr etgan. Sadriddin Ayniyning 
fikricha, 
“ Muqaddimat ul-adab” asarining qimmati o'zbek tili uchun 
butun 
dunyo xazinasi bilan barobardir. Kitobni O'zbekistonda filologiya 
fanlari 
doktori Zohid Islomov tadqiq etgan.