Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

3.
 
Асфалтли қоришмалар ва бетонлар 
Асфалтли қоришмалар ва бетонлар тайёрлашда нефт битумлари ва 
кукун тўлдиргич асосидаги микрокомпозит асфалт боғловчи вазифасини 

---

417 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
ўтайди. 
Асфалт боғловчилар таркибига киритилган кукун тўлдиргичлар битум 
сарфини камайтириш билан бирга қоришма ва бетонлар юмшаш ҳароратини 
оширади. Минерал кукун оҳактош, доломит, асбест, шлак,кул ва бошқа 
табиий ва сунъий тош материалларини майдалаб олинади. 
Асфалт боғловчилар мустаҳкамлиги битум ва кукун тўлдиргич нисбати 
(Б

Н) ва қотган микрокомпозитнинг зичлигига боғлиқ бўлади. Битум 
эритилган ҳолатида минерал кукун тўлдиргичлар юзасида узлуксиз ўта юпқа 
қатлам ҳосил қилиши Б

Н оптимал нисбатда бўлганини билдиради. 
Ҳосил бўлган бундай фибрилляр микроструктура асфалт боғловчиси 
асосида олинадиган композицион материаллар хоссаларини кескин 
яхшилайди. 
Асфалт қоришма ва бетонлар учун майда тўлдиргич сифатида 
тозаланган табиий ва сунъий қумлар ишлатилади. Улар таркибидаги чанг ва 
лойсимон аралашмалар миқдори масса бўйича 3% ошмаслиги керак. 
Йирик тўлдиргич сифатида тоғ ва дарё шағали, зич ва совуққа чидамли 
табиий тош материаллар асосида олинган чақиқ тошлар, металлургия 
донадор шлаклари ишлатилади. Оҳактош, доломит каби чўкинди тоғ 
жинслари чақиқ тошлари битум боғловчиси билан яхши ёпишгани учун кенг 
кўламда ишлатиш тавсия этилади. Чақиқ тош совуққа чидамлилик бўйича 
маркаси /50 кам бўлмаслиги керак. 
Асфалт қоришмаси таркибида битум масса бўйича 9-11% ташкил этади. 
Қоришма завод шароитида махсус иситиладиган қоргичларда (140-170
0
С) 
тайёрланади. 
Асфалт қоришмалари қурилишда тротуарлар, саноат бинолари, 
омборхоналар полларини қоплашда, ясси томларни гидроизоляция қилишда, 
плитали ва паркетли поллар учун асос сифатида ва бошқа жойларда 
ишлатилади. Асфалт қоришмалари дастаки текислагичлар билан текисланади 
ва механик кичик катоклар ёрдамида зичлаштирилади. 
Асфалт бетонлари асфалт боғловчиси, майда ва йирик тўлдиргичлар 

---

418