Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
стержени тагига қўйилади, металл
 
сопча халқанинг қоқ ўртасида ҳамирга 
теккизилади ва қисиш винтини бураб шу вазиятида маҳкамланади. Шундан 
кейин қисиш винти бураб бўшатилади, шунда стержень билан бирга сопча 
ҳам ҳамирга ботади. Стержень бўшатилгач пайтдан 30 секунд ўтгач, 
металл сопчанинг ҳамирга ботиш чуқурлиги асбоб шкаласидан ёзиб олинади. 
Агар сопчанинг учи шиша пластинкага 5
-
7 мм етмаган бўлса, унда ҳамирнинг 
қуюқлиги нормал ҳисобланади. Агар хамирга ботирилган сопча 5
-
7 мм дан 
баландроқда тўхтаган бўлса, тажрибани такрорлаш учун купроқ сув қўшиб 
хамир қоришга тўғри келади. Агар металл сопча бундан пастрокда тўхтаса, 
синаладиган ҳамирга сув камроқ қўшилиши лозим. Хуллас, ҳамирнинг нормал 
қуюқлиги топилгунга қадар сув миқдори ўзгартирилаверади. Нормал 
қуюқликдаги ҳамир ҳосил бўлиши учун талаб қилинадиган сув миқдори (%) 
цементнинг массаси бўйича 0,25% гача аниқликда ҳисоблаб чиқарилиши 
лозим.
 
Цемент массаси:-……..г. 
Тажриба 
номери 
Сув микдори 
Асбобни 
курсатиши 
Пестикни 
ботиш 
чуқурлиги,мм 
см
3
% 
Нормал қуюқликда ҳамир тайёрлаш учун сарфланадиган сув 
миқдори……. 
Вика асбобининг расми. 
3-ИШ. ЦЕМЕНТНИНГ ҚОТИШ МУДДАТЛАРИНИ АНИҚЛАШ 
Умумий тушунча. 
Портландцемент эриш муддати 45 минутгача, 45 
минутдан бошлаб каллоид ҳолатига ўтиш даври яъни 12 соатгача, сўнг 
кристалланиш 
28 
кун. 
Портландцемент, 
минерал 
қўшимчали 
портландцемент, тошлоқ портландцемент, пуццолан портландцемент 

---

187