Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

 
9-МОДУЛ 
 
ГИДРАВЛИК БОҒЛОВЧИ МОДДАЛАР (ГБМ). ГИДРАВЛИК 
ОҲАК, РОМАНЦЕМЕНТ. ПОРТЛАНДЦЕМЕНТ (ПЦ) КЛИНКЕРИ, 
МИНЕРАЛ ТАРКИБИ. ЭНЕРГИЯ ВА РЕСУРСТЕЖАМКОР, 
ЭКОЛОГИК ТОЗА ТЕХНОЛОГИЯЛАР

 
Режа: 
1.
Гидравлик оҳак 
2.
Романцемент 
3.
 
Портландцемент
 
 
1.
 
Гидравлик оҳак
Гидравлик оҳак таркибида 6-20% гилтупроқ бўлган мергелли 
оҳактошлари 900-1100
0
С ҳароратда куйдириб олинади. 
Мергелли оҳактошлар куйдирилганда СаО дан ташқари кичик тартибли 
минераллар-2СаО
.
SiО
2
; CaO
.
Al
2
O
3
ва CaO
.
Fe
2
O
3
ҳосил бўлади. Бу минераллар 
оҳакка гидравлилик хусусиятини, яъни нам ва сувли шароитда қотиш 
имкониятини беради. 
Гидравлик оҳак 7 сутка давомида ҳавода қотиб, кейинчалик қотишини 
сувда давом эттиради ва мустаҳкамлиги муттасил ортиб боради. 
Гидравлик оҳакнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси бўйича 
маркаси (28 сут) 2-10 МПа бўлиши мумкин. 
Гидравлик оҳак майдалаб кукун ҳолда ёки сувда сўндирилиб оҳак 
ҳамири ҳолатида ишлатилади. У ғишт теришда ва сувоқчиликда 
ишлатиладиган оддий ва мураккаб таркибдаги қоришмалар, паст маркадаги 
бетонлар тайёрлашда ишлатилади. Гидравлик оҳакни сақлашда, ташишда 

---

167 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
намланишдан асраш керак. 
Гидравлик оҳакка таркиби ва тайёрланиш технологияси жиҳатидан жуда 
яқин бўлган боғловчилар асосидаги қоришмалар Самарқанд, Хива, 
Шахрисабз, Бухоро каби шаҳарлар архитектура ёдгорликлари ғиштларини 
теришда, сувоқчиликда ишлатилган.