Оила кутубхонаси бахтли бола маънавияти

БОЛАЛАРНИНГ 
МАЪНАВИЙ 
ҲАЁТИ 
ВА 
ТАРБИЯСИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ 
 
Албатта таълим-тарбия –онг маҳсули, лекин айни 
вақтда онг даражаси ва унинг ривожини ҳам 
белгилайдиган, 
яъни 
халқ 
маънавиятини 
шакллантирадиган ва бойитадиган энг муҳим
омилидир. Бинобарин, таълим-тарбия тизимини ва 
шу 
асосда 
онгни 
ўзгартирмасдан 
туриб, 
32
Бўриев О., Шоймардонов И., Насриддинов Қ. Ўзбек оиласи тарихидан ... – Б. 76. 
33
Тоға ва жиян ўртасидаги яқин муносабатлар қолдиқлари этнологияда авункулат (лотинчада 
avunculus– “тоға”) деб номланган. Косвен М. О. Ибтидоий маданият тарихидан очерклар. – 
Тошкент, 1960. – Б. 135. 

---

49 
маънавиятни ривожлантириб бўлмайди
34
. Ислом 
Каримов. 
Мактабгача тарбия педагогикаси маънавий-ахлоқий тарбияни 
маънавий-ахлоқий онгни шакллантириш, бола ҳаётининг дастлабки 
йилларидан бошлаб унинг маънавий ҳис-туйғулари ва ахлоқий 
фазилатларини шакллантириш жараёни деб ҳисоблайди. 
Болалар боғчасида бу жараён маънавий тамойилларга асосланган бўлиб, 
мактабгача ёшдаги болаларнинг ёшига қараб белгиланади ва Ўзбекистон 
келажагини барпо этиувчи фуқаролари учун зарур бўлган маънавий-ахлоқий 
фазилатларнинг асосларини шакллантиради. 
Мактабгача тарбия ёши - бу шахснинг дастлабки “очилиш” даври. 
Маънавий тарбия икки томонлама жараёндир. Бир томондан, бу катталар, 
ота-оналар, тарбиячиларнинг фарзандларига фаол таъсир кўрсатади. 
Иккинчидан эса – болаларнинг хатти-ҳаракатлари, ҳис-туйғулари ва 
муносабатларида намоён бўладиган тарбиявий фаолият. Шу сабабли, тарбия 
мазмунини белгилаб олгач, турли хил маънавий тарбия услубларини қўллаш 
орқали ота-она, тарбиячи тарбиянинг натижаларини, болаларнинг маънавий 
баркамоллигини диққат билан таҳлил қила боришлари керак. 
Маънавий-аҳлоқий 
тарбиянинг моҳияти хулқ-атвор, одоб-ахлоқ 
меъёрлари ва қоидаларидир. Улар болаларнинг сўзларида, муносабатларида, 
хатти-ҳаракатларида намоён бўлади, уларнинг хатти-ҳаракатларини, 
муносабатларини назорат қилади.
Ота-оналар ва тарбиячилар мактабгача ёшдаги болаларни тарбиялаш 
бу – Ўзбекистоннинг келажаги, Ватанимизнинг бўлажак посбонларини, 
дунёда юртимиз шарафини юксалтирувчи, иқтисодий, маънавий ҳаётни 
барпо этувчиларни етиштираётганларини, бунинг масъулиятини яхши 
билишлари керак.
Ушбу вазифаларга мувофиқ мактабгача ёшдаги болаларни маънавий-
ахлоқий тарбиялаш бўйича ишлар такомиллаштирилиши керак. Мактабгача 
ёшда шаклантирилган ҳис-туйғулар ва хулқ болалар ўртасидаги, болалар ва 
катталар ўртасидаги муносабатларнинг бутун мажмуасига қатъий таъсир 
кўрсатади.