«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

1.5.  HISOB  YURITISH  SIYOSATI
Hisob yuritish siyosati deganda, xo‘jalik yurituvchi subyekt
rahbarining buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotni tamoyil va
asoslariga mos ravishda yuritish hamda tuzish uchun qo‘llaniladigan
usullar majmui tushuniladi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektning hisob siyosati subyekt rahbari
tomonidan «Hisob yuritish siyosati va moliyaviy hisobot» nomli 1-son
BHMS asosida taqdim etiladigan moliyaviy hisobotning yilma-yil
qiyoslanishi uchun tuziladi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektning hisob yuritish siyosati, foydala-
nuvchilar ehtiyoji uchun ahamiyatli, ishonchli, tushunarli va oddiy

---

14
bo‘lishi shart. Aynan shunday faoliyat yurituvchi boshqa subyektlarning
moliyaviy hisobotlarini taqqoslash imkoniyatini berishi kerak.
Buxgalteriya hisobini yuritish va hisobot tuzishni tashkil qilishning
aniq yo‘nalishi bo‘yicha subyekttning hisob yuritish siyosati shakllan-
tirilishida O‘zbekiston Respublikasining Buxgalteriya hisobi to‘g‘risi-
dagi qonun hujjatlarini qo‘llash lozim.
Korxonaning hisob yuritish siyosatini tanlash va asoslashga quyidagi
omillar ta’sir etadi:
• mulkchilik shakli va tashkiliy-huquqiy shakl;
• faoliyat turi yoki tarmoq bo‘ysinuvi;
• ishlab chiqarish ko‘lami hamda ishchi xodimlar soni;
• soliq solish tizimi bilan munosabat (imtiyoz va sh.k.);
• bozor munosabatlariga o‘tish sharoitida harakat qilish erkinligining
darajasi;
• moliya-xo‘jalik faoliyatining rivojlanish strategiyasi;
• boshqaruv faoliyatining texnik jihatdan qurollanganligi;
• korxonani ma’lumotlar bilan ta’minlashning samarali tizimi mav-
judligi;
• buxgalteriya xodimlarining malaka darajasi, korxona rahbarlarining
tashabbuskorligi;
• moddiy manfaatdorlik va majburiyatlar bo‘yicha moddiy javob-
garlik tizimi.
Hisob siyosatini shakllantirishda buxgalteriya hisobini yuritish uchun
tanlangan usullar ma’muriy hujjat e’lon qilingan yildan keyingi yilning
1-yanvaridan boshlab qo‘llaniladi. Hisobot yili davomida yangi tuzilgan
xo‘jalik yurituvchi subyektlar bundan mustasno. Yangi tuzilgan xo‘jalik
yurituvchi subyekt birinchi hisobotini e’lon qilgunga qadar, o‘zi tanlagan
hisob yuritish siyosatini rasmiylashtiradi va uni yuridik shaxs maqomini
olgan vaqtdan boshlab, 90 kun ichida amalga oshiradi. Kalendar yili
davomida hisob yuritish siyosati o‘zgartirilmaydi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektning hisob yuritish siyosati 1-son
BHMAning 16—50-bandlarida va «Moliyaviy hisobotni tayyorlash va
taqdim etishning konseptual asoslari»da keltirilgan asosiy tamoyillarga
asosan aniqlanishi kerak.

---

15