Ўзбекистон бадиий академияси камолиддин беҳзод номидаги миллий рассомлик ва дизайн институти

 
Темпера
- бўёқлари бўёвчи моддалар (пигментлар) ва уларни боғловчи 
моддалар (эмульсиялар)дан қўшиб тайёрланади. Эмульсиянинг таркибига 
қараб темпералар оқсилли, тухум-сариғили. тухум-мойли, мумли ва казеинли 
хилларга бўлнади. Сотувда эса темпера сиқиб чиқаришга мосланган 
«тюбик»ли - идишларда мавжуд бўлади.

---

79 
(80-расм) 
Темпера бўёқлари сув билан эритиб, аралаштириб ишлатилади.Темпера 
бўёқлари билан ишлов берилган сопол буюмлар ранг катлами 
мустаҳкамлиги билан ажралиб туради,ёрилиб кетмайди, туслариўчмайди, 
дастлабки ҳолати, тиниқлигини кўп йиллар саклайди.Бундай сифат 
даражасинп мойбўсқда ҳам бўлмаслпгпни хисобгаоладиган бўлсак 
темперанинг афзаллигини тасаввур килишимизосон бўлади. Темпера 
бўёқларининг яна бир афзаллик томонларидан бири шуки унинг қуришини 
узоқ кутиб ўтирилмайди, чунки темпера тезроқ қурийди. Бир кун муддат 
ишнияна давом эттириш имконини берадп.
Темпера жуда ёрқин, шу билан бирга жуда нозик ранг хусусиятга эга 
бўлган турлиуйгунликдаги рангларни ҳосил қилувчи ранг ашёси 
ҳисобланади. Шунинг учун темпера бўёқларининг амалий санъат асарлари 
жумладан сопол буюмларини таъмирлашда унинг ўрни беқиёсдир. 
 
Ранг тайёрлаш. 
Табиий ҳолда кўринаётган ранглар одатда спектр 
ранглари деб аталади. Спектр рангларнинг аралашуви натижасида ҳосил 
бўладиган ранглар рангларнинг аралашмаси деб аталади. Рангларнинг 
аралаштириш икки хил рангдан учинчи хил рангни ҳосил қилишдир. Бизга 
маълумки, табиатдаги асосий ранглардан булар қизил, сариқ, кўк ранглар 
бўлиб, уларни аралаштириш йўли билан рангни чиқариб бўлмайди. Асосий 
рангларни бир-бирига аралаштириб чиқарилган рангларни қўшимча бирикма 

---

80 
ёки бўлмаса ясама ранглар дейилади. 
Сопол буюларини таъмирланган 
қисмларига ранг бериш жараёни ҳам аниқликни талаб этади. Ранг бериш 
босқичларида ўзига хос қийинчиликлар юзага келиши мумкин. Чунки ҳар 
бир топилма ернинг тагида асрлар давомида қуёш нурларини кўрмасдан 
қолиб кетган бўлади. Натижада ҳар бир топилма қазилмалар вақтида қуёш 
нурини кўргандан сўнг уларнинг асл ҳолати фарқли ўлароқ ўзгариши 
мумкин. Шунинг учун сирланмаган сопол буюм юзаларига ранг бериш 
жараёнида уларнинг ҳолатини синчковлик билан ўрганиб, кейин 
таъмирланган сопол буюм юзаларига максимал даражада яъни асл 
ҳолатигаяқинлаштириб ранг берилади.