O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

Intel mikroprotsessorlari 
Mikroprotsessorlar to‘g‘risida gap borganda ko‘pchilik shaxsiy kompyuterni 
tasavvur qiladi. Biroq ilk protsessorlar kundalik hayotda keng qo‘llaniladigan 
ko‘plab mexanizm va asbob-uskunalar ichiga o‘rnatilgan edi. 1971 yili Intel 
kompaniyasi o‘zining eng birinchi mikroprotsessorini havola etganida, ushbu 
texnologiya kelajakda qanday murakkab apparatlar yaratilishiga olib kelishini 
o‘shanda hech kim hayoliga ham keltirmagan edi. 
Protsessor qo‘llanilgan ayrim sohalarni sanab o‘tamiz: 
- svetofor kontrolleri 
- interfaol o‘yinchoqlar 
- radiomodem 
- sun’iy yo‘ldosh orqali aloqa 
- avtomobilda qo‘llaniladigan raqamli navigatsiya tizimi 
- avtomobilda qo‘llaniladigan o‘t oldirish va yoqilg‘i yetkazish tizimini 
boshqarish 
- printerlar 
- ovoz rejissyorining pulti 

---

59 
- lokomotivlar (dvigatelning elektr ta’minotini nazorat qilib borish uchun 
qo‘llaniladi) 
- interfaol sezuvchan (sensorli) videoekran 
- kompyuterli terminal klaviaturasi 
- ko‘chmas disk 
- elektr energiyasi sarfi ustidan nazorat 
- texnologik nazorat (ishlab chiqarish jarayonining sharoitlari, jumladan harorat, 
bosim yoki materiallar sarfi ustidan nazorat) 
- baliq ovida qo‘llaniladigan elektron xo‘rak 
- elektron gitara, organ, sintezator 
- geliyli detektor 
- sport trenajyorlari 
- darts elektron o‘yini 
- tadqiqot asboblari 
- dengiz kemalari shvartovka muftalarining kontrollerlari 
- start blokining sensorlari (yengil atletikada falstartning (komanda berilmasdan 
oldin olingan startning) oldini olish uchun qo‘llaniladi) 
- kompyuter-kassa tizimlari 
- uyali aloqa (qo‘l) telefon apparatlari 
- kabelli televideniyening dekoderi 
- faksimil aloqa apparati 
- sun’iy yo‘ldoshdagi qabul qurilmasi 
- tibbiyot jihozlari 
- bemorlar holati ustidan nazorat qilish tizimi 
- savdo-sotiqda qo‘llaniladigan avtomatlar 
- duradgorlikda qo‘llaniladigan elektron adilak (shayton) 
- nusxakash uskunalar 
- shtrix-kodli printer 
- robot qo‘li 

---

60 
- yovvoyi hayvonlarni tutqunlikda ko‘paytirish (hayvonning terisi ostiga o‘zining 
yaqin qarindoshi bilan chatishtirilishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun olimlar 
foydalanadigan genetik axborotga ega juda kichik mikrosxemalar ulanib, bitkazib 
yuboriladi)