Касбий қайта тайёрлаш

3. Хотирани ўрганиш услубияти 
Тезкор хотира. 
Услубият қисқа муддатли хотира ривожланиши даражасини ўрганиш учун 
мўлжалланган. 
Болага кўрсатма берилади: «Мен ҳар бир қаторда бештадан бўлган ўн 
қатор сонларни ўқийман. Сенинг вазифанг – бу сонларни ўқилган тартибда 
эслаб қолиш, кейин бўлса хаёлда биринчи сони иккинчиси, иккинчисини 
учинчи билан, учинчини тўртинчи билан, тўртинчини бешинчи сон билан 
қўшиш, олинган тўртта йиғиндини керакли қаторга ёзиш». 
Эслатма: методикада қўлланадиган қаторлар сони ёш хусусиятларига кўра 
ҳар қаторда тўрттадан сон бўлган беш қатордан максималгача ўзгариши 
мумкин. Қаторларни ўқиш орасидаги вақт ёшга кўра 15 – 25 сония бўлиши 
керак. 
Узоқ муддатли хотира. 
Услубият узоқ муддатли хотира ривожланиши даражасини ўрганиш учун 
мўлжалланган. 
Болага кўрсатма берилади: «Ҳозир мен бир қатор сўзларни ўқийман, сен 
эса, уларни эслаб қолишга ҳаракат қил. Тайёрлан, диққат билан эшит: стол, 
совун, одат, вилка, китоб, палто, болта, дафтар, сут, шим». Сўзлар қатори бир 
неча бор ўқилади. Текширув 10 дақиқадан кейин, уч кун амалга оширилади. 
Интерпритация. Узоқ муддатли хотира коэффиценти қуйидаги формулага 
кўра ҳисоблаб чиқилади: С = В/А х 100%, бу ерда: А - умумий 
сўзлар сони; В – эслаб қолинган сўзлар сони; С – узоқ муддатли хотира 
коэффиценти. 
Жуфтликни эслаб қол. 
Методика мантиқий ва механик хотира ривожланганлик даражасини 
ўрганиш учун мўлжалланган. 
Икки қатор сўз берилади. Биринчи қатордаги сўзлар орасида маънавий
боғланишлар мавжуд, иккинчи қаторда эса бундай боғланиш йўқ. 
Тадқиқотчи ўрганилаётган қатордаги ўнг жуфт сўзларни ўқийди (жуфтлик 
орасидаги вақт – 5 сония). 10 сониялик танаффусдан сўнг қаторнинг чап 

---

57 
томонидаги сўзлар ўқилади, синалаётган бола эса эслаб қолинган ўнг қатордаги 
сўзларни ёзади. 
Интерпритация (талқин). Мантиқий хотира коэффиценти С1 қуйидаги 
формулага кўра ҳисоблаб чиқилади: С1 = А1/В1, бу ерда: А1 – биринчи қатор 
сўзлари сони; В1 – эслаб қолинган сўзлар сони.