O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati



Download 16,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet122/165
Sana21.04.2022
Hajmi16,18 Mb.
#570093
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   165
Bog'liq
QkpYhJ08PPUGEBGSyzeejz5Djsujhi4K0atZIk0i

Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021


O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
97
bunda u ushbu mevaning shu mintaqada keng 
tarqalgan, Yangi Zellandiyaning milliy timsoli 
bo‘lgan, mamlakatning ko‘pgina markalari va 
emblemalarida rasmi turadigan “kivi” qushiga 
o‘xshaganligi sababli shunday atagan [2].
Aktinidiyaning bugungi kunda eng ko‘p 
yetishtiriladigan turi – xitoy aktinidiyasi yoki 
shirin aktinidiya (Aktinidiya delikatesnaya) 
bo‘lib, uning navlari “kivi” deb ataladi. 
XX-asr boshlariga qadar u faqatgina Xitoyda 
yetishtirilgan, so‘ngra Yangi Zellandiyaga olib 
kelingan. 1940 yillarda Yangi Zellandiyada 
sanoat asosida yetishtirila boshlangan [7]. 
Hozirga vaqtda uni yetishtirishda yetakchilik 
qiluvchi mamlakat Xitoy emas, balki Italiya 
hisoblanadi [4, 5, 6].
Shirin aktinidiya – yirik liana yoki 
chirmashuvchi butasimon o‘simlik bo‘lib, bo‘yi 
9 m gacha yetadi. Barglari to‘kiladi, uzun 
bandlarda navbatlashib joylashadi, uzunligi 
7,5-12,5 sm keladi. Shakli tuxumsimon yoki 
deyarli yumaloq, asosi qavariq. Yosh barglari 
qizg‘ish tuk bilan qoplanadi, katta barglarining 
ustki tomoni och yashil, ostki tomni xira, 
tomirlari ko‘rinib turadi. Gullari xushbo‘y, 
odatda ikki jinsli, kamdan kam bir jinsli, barg 
qo‘ltiqlarida yakka yoki uchtagacha guruh bo‘lib 
joylashadi. Tojbargi dastlab oq, so‘ngra yozilgan 
sari sarg‘ish tus oladi. Changchilari barcha 
gullarda ko‘p sonli, ammo urg‘ochi gullarda 
ular steril holatda bo‘ladi. Mevalari uzunchoq-
tuxumsimondan 
sharsimongacha, 
odatda 
diametri 5-6 sm gacha bo‘ladi, rangi jigarrang, 
tuk bilan qalin qoplangan. Eti yashil, kamdan-
kam sariq, oq yoki qo‘ng‘ir. Urug‘lari mayda, 
qora yoki to‘q binafsharang [10].
N.Kozakning 
[2010] 
yozishicha, 
aktinidiya mevalarini shubhasiz tabiiy vitaminlar 
konsentrati deb atash mumkin. Masalan, 
askorbin kislotasi miqdori bo‘yicha Aktinidiya 
kolomikta apelsin, limon, shirin qalampir 
va qora smorodinadan ustun turadi. Uning 
tarkibida (100 g mevada) 1500 mg dan ortiq 
askorbin kislotasi mavjuddir, bu vaqtda eng 
yaxshi qora smorodina navlarida uning miqdori
300 mg dan oshmaydi (100 g mahsulotda). 
Aktinidiya mevalari V guruhiga mansub 
vitaminlarga ham boy hisoblanadi. Yaxshi 
pishgan mevalar tarkibida В1, В2, В4, В6, 
В9, РР vitaminlari, makro va mikroelementlar, 
kletchatka, flavonollar, oshlovchi va bo‘yoq 
moddalar qayd etilgan. Aktinidiyaning barcha 
turlaridagi biologik faol moddalar inson 
oshqozon-ichak traktiga yaxshi ta’sir ko‘rsatadi, 
ovqat hazmini, ayniqsa go‘shtning hazm 
bo‘lishini engillashtiradi.
Ta’kidlash 
joizki, 
respublikamiz 
aholisining ushbu qimmatli mevaga bo‘lgan 
talabi faqatgina import hisobidan qondirilmoqda. 
Biroq, mamlakatimiz tuproq-iqlim sharoiti 
kivi yetishtirish uchun to‘la mos bo‘lib, uni 
mamlakatmiz sharoitda yetishtirishni yo‘lga 
qo‘yish, uning istiqbolli navlarini introduksiya 
qilish dolzarb vazifalardan biri bo‘lib, u 
respublikamizning o‘zida tannarxi arzon meva 
yetishtirish hamda ushbu mevani import qilishda 
sarflanayotgan valyutani tejab qolish imkonini 
beradi.

Download 16,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   165




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish