1-mavzu. Falsafa uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Reja

insonning o’zi va o’zini qurshagan borliq haqidagi tasavvurlari 
majmui
sifatida shakllanadigan 
dunyoqarash
negizini tashkil etadi. Bunda inson 

---

o’ziga ma’qul va noma’qul narsalarni farqlaydi, baholar beradi, ustuvorliklar 
tizimini yaratadi va muayyan maqsadlarga erishishda tegishli tarzda ish ko’radi.
Shunday qilib, 
dunyoqarashda
bilish, qadriyatlarga munosabat 
va
xulq-
atvorni belgilash
funksiyalari 
mujassamlashadi.
Bunda bilish funksiyasi ayniqsa muhimdir, chunki u insonda qiziqish 
uyg’otuvchi barcha savollarni, shuningdek muayyan yo’l bilan topuvchi javoblarni 
o’z ichiga oladi. Bilish odamlar dunyoqarashini boyitadi va kengaytiradi, u 
jamiyatning rivojlanishiga qarab yanada teranroq va mazmunan boyroq bo’lib 
boradi.
Ammo dunyo juda rang-barang bo’lib, muttasil o’zgarish jarayonini boshdan 
kechiradi, qoniqarli javoblarga ega bo’lmagan savollar esa, uzil-kesil javob berish 
mumkin bo’lgan savollarga qaraganda, hyech shubhasiz, ko’proqdir. Shu boisdan 
muammolarga nisbatan muayyan tarzda yondashadigan har bir odamning 
dunyoqarashi, savollari va javoblari doim shaxsiy o’ziga xoslik bilan ajralib turadi 
va hyech bo’lmasa shu sababga ko’ra boshqa odamlar dunyoqarashiga hyech 
qachon o’xshamaydi.
Dunyoqarashning o’ziga xosligi va betakrorligi unda intellektual asos bilan 
bir qatorda emosional va ruhiy asoslarning uzviy bog’liqligi va ularning jamuljam 
holda har bir inson uchun mutlaqo muayyan, individual xususiyatlar sifatida amal 
qilishidir.
Intellektual, emosional va ruhiy asoslar iroda bilan uyg’unlikda e’tiqodlar – 
odamlar faol qabul qiladigan, ularning ong darajasi va hayotdagi mo’ljallariga mos 
keladigan qarashlarni yuzaga keltiradi.
Har qanday dunyoqarashning yana bir elementi shubha bo’lib, u 
dunyoqarashni dogmatizm, ya’ni biryoqlama, notanqidiy fikrlash, u yoki bu 
qoidani shak-shubhasiz haqiqat deb qabul qilishdan asraydi. Dogmatizmning 
qarama-karshisi skeptisizm bo’lib, bunda shubha mutlaqlashadi, fikrlashning 
asosiy omiliga aylanadi, bilish va borliqni idrok etishning bosh tamoyili sifatida 
amal qiladi.