Ишнинг кўзини биладиган одамнинг замонавий одоб- ахлоқ китоби./ Нашрга тайёрловчи Дилрабо Мингбоева

А. Пушкин хати
Ф. Н. Глинке
1831 йил 28 ноябрь. Петербургдан Тверга.
Олижаноб подшоҳ Фёдор Николаевич,
Биз бу ерда Дельвиганинг хотирасига охирги 
Шимол гулларини босиб чиқаришга жазм қил-
дик.
Гўёки сиз мендан хафа эканлигингизни ай-
тишди. Бу сабаб бўлолмайди. Юрак юрак билан, 
дўстлик дўстлик билан. Бизга туҳмат қилиб, жан-
жаллаштираётганларни Оллоҳ кўриб турибди. 
Менинг самимий ҳурматим Сизга ва Сизнинг 
ажойиб истеъдодингиз олдида мен буткул гу-
ноҳсизман. Сизнинг лутф карамингиз ва шеър-
ларингиздан умидворман. Балки, сиз билан тез 
орада кўришармиз. Сизга ҳурмат билан хатим-
ни тамомлайман.
Сизга самимият билан
21Н.
А. Пушкин.
Бу ерда ёзувчи ўхшаши йўқ одоб қоидаларини 
ҳисобга олган ҳолда хатни ёзиб тугатган.
Ҳар бир инсон ҳаётида қадрли бўлган хат-
лар бор. Бу хатлар шахсий, ўта шахсий бўлгани 
учун ҳеч кимга кўрсатмасдан, бир умр эҳтиётлаб 
сақланади. Бу хатлар севган қизидан ёки севим-
ли инсондан эсдалик... «Севгининг илк дамлари 
гўзал, севгининг илк учрашувлари тотли», деб 
ёзган эди Надсон. Агар ҳис-туйғулар қоғозга ту-

---

54
ширилса, у аниқ ифода этилади. Бундай хатлар 
жуда қимматли бўлиб, инсон ҳис-туйғуларининг 
ифодаси ҳисобланади. Ота-онанинг хати дои-
мо меҳр-муҳаббатга тўла ва фарзандлар учун 
ғамхўрлик туйғуларини ифода этиб туради. Бу 
ҳақида китоблар ёзиш мумкин. Она – бу куч, она 
– бу ҳақиқат, она – бу муҳаббат. Бундай хатлар-
ни ташлаб юбориш ёки ёқиб юбориш яхши эмас. 
Худди Ф.Тютчева ёки Пушкин ёзганидек: «... сев-
ги хатларини ёқ...»
Пушкин хатларида ўша аср ва даврнинг ҳаёти, 
нафаси сезилиб туради. Кундалик турмуш ҳақи-
да кўп китоблар ўқиш мумкин. Глинканинг хат-
лари ҳақида шоирнинг чексиз қобилияти, сўзни 
гўзал идрок қилиши натижасида асрдан-асрга 
сўзма-сўз сақлаб келинмоқда. Пушкиннинг бу 
хатларда Пушкинга хос бўлган кучли характер 
қирралари ва дўстликни сўзсиз қадрлаши баён 
этилган.