Абу али ибн сино номидаги бухоро давлат тиббиёт институти №2 акушерлик ва гинекология кафедраси

Она ва ҳомила ўртасида резус-конфликт.
Бу вазият унчалик ҳам кам 
учрамайди. Сабаби – она ва ҳомила қонининг резус-фактор бѝйича номутаносиблиги. 
Резус-фактор 
(бошқачасига – резус-антиген ѐки Rh-антиген) қизил қон 
таначаларининг (эритроцитларнинг) юзасига жойлашувчи модда. 
Rh-антигеннинг маъноси шуки, у иммун система учун таниб олувчи белги 
бѝлиб хизмат қилади, ѝзига хос ―шахсни тасдиқловчи хужжат‖. 
Баъзи одамларда резус-антиген мавжуд (бу одамларни Rh-мусбат дейилади), 
баъзиларда – йѝқ (Rh-манфий одамлар). 
Ҳомиладорликда резус-конфликт ҳавфи, агар аѐл резус-манфий, унинг эри эса 
(туғилажак боланинг отаси) – резус-мусбат бѝлган ҳоллардагина мавжуд бѝлади. 
Бироқ ҳамма вақт ҳам бу резус-конфликтга олиб келмайди. 
Шуни таъкидлаш лозимки, резус-манфий аѐлнинг резус-манфий ҳомила билан 
кечган биринчи ҳомиладорлиги кѝпинча рисоладагидек тугайди. Худди шундай 
кечган кейинги ҳомиладорликларда конфликт ривожланиш хавфи ошади. 
Резус-конфликт қуйидагича келиб чиқади: ҳомиладорлик даврида ҳомила 
эритроцитлари плацента орқали она қонига келиб тушади. Ҳомила эритроцитларида 
жойлашувчи резус-антиген онанинг иммун системаси учун ―нотѝғри шахсни 
тасдиқловчи хужжат‖ бѝлиб ҳисобланади. Ҳомила ҳужайралари ѐт деб топилиб, 

---

141 
махсус оқсиллар – антителолар ѐрдамида йѝқотила бошлайди. Ҳомила эритроцитлари 
онанинг қон оқимига келиб тушишда давом этгани боис, йѝқ қилувчи 
антителоларнинг ишлаб чиқарилиши ҳам давом этади. Антителолар ―бегона‖ 
ҳужайралар манбаи, яъни ҳомилани ―қидиради‖. Уларнинг йѝлида плацента пайдо 
бѝлади. Агар антителолар плацента барьеридан ѝтиб кета олса, у ҳолда ҳомила 
эритроцитларини ѝзининг хусусий томирларида йѝқ қила бошлайди. Бунда кѝп 
миқдорда билирубин деб номланувчи модда пайдо бѝлади. Билирубин ҳомила бош 
миясини жароҳатлаши, унинг терисини сариқ рангга (сариқлик)бѝяши мумкин. 
Ҳомила эритроцитлари тинимсиз парчаланиб туриши боис, унинг жигар ва талоғи 
янги эритроцитлар ишлаб чиқарилишини жадаллаштиришга ҳаракат қилади, бунда 
ѝлчамлари катталаша боради. Охир оқибатда улар ҳам уддасидан чиқа олмайди. 
Кучли кислород етишмовчилиги бошланиб, ҳомила организмида оғир бузилишлар 
жараѐни бошланади. 
Резус-конфликт муаммосини ҳал қилишдаги энг асосий нарса – унинг 
профилактикаси. Аѐллар маслаҳатхонасига аѐл биринчи бор мурожаат қилганда унинг 
резус-алоқадорлиги аниқланади. Агар аѐл Rh(-) бѝлса, уни махсус ҳисобга олинади. 
Бундан ташқари унинг партнѐрининг ҳам Rh-алоқадорлигини аниқлаш лозим. Мабодо 
резус-конфликт хавфи мавжуд бѝлса, у ҳолда ҳомиладорлик даврида бир неча бор 
аѐлда резусга қарши антителолар даражасини аниқлаш учун қон таҳлили ѝтказилади.