Ishlov berish va tahlil qilish usullari rivojlanib bormoqda. Inson tanasidagi biosignallarni qabul qilishda sensorlardan foydalaniladi

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
 
 
 
Bioinformatika va Biomexanika
-Fan nomi 
 
 
Amaliy ishi-1 
 
 
 

Guruh:210-18 
Bajardi:
Abduraximov Azizjon
 
Tekshirdi:
Azimov Bunyod
 
 
 
 
 
 
 
TOSHKENT-2022 

---

1-amaliy ish. BTSFreeEMG1000 qurilmasida EMG signalni qayd qilish va unga 
dastlabki ishlov berish usullari bilan tanishish 
Ishdan maqsad:
Mushak faolligi biosignallarini qayd etish va tahlil qilish 
usullarini o’rganish.
Nazariy qism 
Xozirgi kunda, inson tanasidagi mavjud bo’lgan biosignallarni yozib olish, 
ishlov berish va tahlil qilish usullari rivojlanib bormoqda. Inson tanasidagi 
biosignallarni qabul qilishda sensorlardan foydalaniladi. Sensorlar biosignallarni 
real vaqt rejimida turli xil aniqlikda qabul qiluvchi tizimlarning muhim qismi 
hisoblanadi. Sensorlarning parametrlari o’lchanayotgan signallarning 
xususiyatlariga mos bo’lishi kerak. Bizga ma’lumki biosignal yoki ixtiyoriy 
signallarning tarkibida shovqin va halaqitlar bo’ladi. Biosignallar past chastotali 
signal bo’lganligi uchun, biosignallarning amplituda ko’rsatkichlari juda kichik 
bo’ladi. U turli-xil shovqinlar ta’siriga moyil hisoblanadi.
Biosignallar – bu tirik mavjudotlar organ(yurak, teri, muskul, qon, va 
boshqalar)larida yuzaga keladigan fiziologik hodisalarga oid ma’lumotlarni o’z 
ichiga oladi. Ushbu ma'lumot signallarni qayta ishlash usullari bilan olinishi 
mumkin va keyinchalik klinik tadqiqotlar yoki tibbiy diagnostika uchun muhim 
ahamiyat kasb etadi.
Biosignallarning bir nechta turi mavjud. Bulardan keng tarqalgani 
elektrokardiogramma (EKG) va elektromiogramma (EMG) hisoblanadi va bu 
signallarni tahlil qilish inson salomatligini saqlashda muhim rolni o’ynaydi. 
Biosignallarning turlari
Biosignallar tirik mavjudotlar tomonidan turli xil usullarda yaratilishi mumkin, 
lekin ular ayni bir fiziologik hodisalarni aks ettirishi muhim sanaladi.
Bugungi kunda mavjud bo’lgan raqamli signallarga ishlov berish algoritmlari 
yordamida biosignallarni tahlil qilish orqali fiziologik xodisalarni va signal 
xususiyatlarini tadqiq etish mumkin. Biosignallarni fiziologik jihatdan quyidagi 
turlarga bo’lish mumkin:
•
Bioelektrik signallar: bu signallar asab yoki mushak hujayralari tomonidan ishlab 
chiqariladi. Bunday holatda tana sirtida yoki mushakga o’rnatiladigan elektrodlar 
yordamida undagi potensiallar o’lchanadi. Bunday signallarga elektrokardiogram, 
elektromiogram va elektroensefalogram signallari misol bo’ladi;
•
Biomexanik signallar: bu signallar kuch-quvvat, kuchlanish, oqim yoki bosim 
kabi biologik tizimlarning o’zgarishidan vujudga keladi. Elektromiografiya – bu 
mushak tolalarining qisqarib – kengayishi natijasida yuzaga keladigan ta’sir 
potensialini qayd etish hisoblanadi. Miogramm mushaklarning kuchlanish 

---

ko’rsatkichi vazifasini bajaradi Elektromiografiya signallarini qayd etish 
sensorlari.
•