B. M. Mamatkulov, X. E. Rustamova jamoada hamshiralik

Nogironlik guruhi

---

169 
Nogironlik guruhini belgilash, uning soglig‘ini, ish qobiliyatini 
yo‘qotish darajasiga bog‘liq va 3 guruhga bo‘linadi. 
Nogironlik guruhiga VTEK qarori bilan surunkali kasalliklari bor, 
anatomik kamchiliklari bor, ish qobiliyatiga keskin ta’sir etuvchi 
funksional buzilishlari bor kishilar chiqariladi. Guruhga chiqishning 
asosi bo‘lib, bemorning kasb faoliyatini davom ettirishga qarshilik 
ko‘rsatuvchi, mehnat qobiliyatini keskin pasaytirib yuborgan kasallik 
hisoblanadi. Mehnat qobiliyatini turg‘un yo‘qotish darajasiga ko‘ra to‘liq 
va qisman mehnatga yaroqsizlik farqlanadi. 
To‘liq va doimiy mehnatga layoqatsizlikda kasb faoliyatini 
davom ettira olmasa ikkinchi guruhga, agar bemor boshqalarning 
doimiy qaramogiga, yordamiga muhtoj bo‘lsa, birinchi guruhga 
kiritiladi. Uchinchi guruh nogironlarini engil ishlarga o‘tkazish 
mumkin. 
Birinchi guruh nogironligi
a) Doimiy qaramoqqa muhtoj, mehnat qilish qobiliyatini
turg‘un yo‘qotganlarga beriladi. 
b) Doimiy ish qobiliyatini funksional imkoniyatlarini . keskin 
kamayganligi bilan biron bir maxsus yaratilgan,
individuallashtirilgan sharoitda ayrim ishlarni bajarishi mumkin 
shaxslarga ham beriladi, masalan: ko‘zi ojizlar. 
Birinchi guruh nogironligini belgilash uchun asos bo‘lib, bemorning 
hatto o‘z-o‘ziga xizmat qila olmasligi, birovning doimiy yordamiga 
muhtojligi xizmat qiladi. 
Ikkinchi guruh nogironligi
a) Funksional imkoniyatlari keskin chegaralangan, lekin o‘zgalar 
yordamiga doim muhtoj bo‘lmagan shaxslarga; 
b) Mehnat tufayli kasbga bog‘liq ravishda mehnat tufayli kasalligini
kechishi og‘irlashib ketadigan, doimiy yoki turg‘un mehnatga 
layoqatsiz kishilarga; 
v) Og‘ir surunkali kasalliklar bilan birgalikda tayanch harakat 
sistemasiga putur etgan yoki ko‘rish qobiliyati ancha pasaygan,
maxsus yaratilgan sharoitlarda mumkin bo‘lgan shaxslarga beriladi; 

---

170 
Ikkinchi guruh nogironligini belgilash uchun asos bo‘lib, keskin
ifodalangan funksional buzilishlarga ega, lekin o‘zganing doimiy 
ko‘magiga muhtoj bo‘lmasligi, maxsus sharoitlarda ishlash mumkinligi 
xizmat qiladi.