Innovation in the modern education system

INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM
78
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI: 
1.
―O‘zbek xalq bayramlari‖ Usmon Qoraboyev. 
2.
―500 harakatli o‘yinlar ― T.S.Usmonxo‘jayev. 
3.
www.lex.uz  
4.
www.madaniyat.uz 

---

INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM
79
MOVAROUNNAHRDA ARABLARNING SOLIQ TURLARI VA BOSHQARUV 
SIYOSATI. 
 
Ergashev Ahmad Abdug’afforovich 
Toshmurodova Sarvinoz Quvondiq qizi 
Denov tadbirkorlik va pedagogika institute talabalari: 

Anatatsiya: 
Movarounnahrga arablar bosqinidan keyin jamyatda tub 
o‟zgarishlar ro‟y berdi.Arablar bosqinining asosiy sababi islom dinini keng 
yoyish o‟lkalarda islom tarafdorlarini ko‟paytirish edi.Ularning bu siyosati o‟z 
natijasini berdi islom jamyatning ajralmas bir asosiga aylandi. 
Kalit so’z:
xiroj, zakot, ushr, jo‟zya, mavsumiy soliqlar, Davonin, 
Makrsima, Masoha, islom dini g‟oyalari. 
Arablar asosan aholini bo‘ysundirish va islom diniga kirg‘izish 
maqsadida soliqlardan foydalangan. Soliqlarni t o‘lay olmagan xalq 
bo‘ysunishga majbur bo‘lgan. Mahalliy aholi ko‗zda tutilgan soliqlarni
muntazam to‗lab borishga majbur etilgan. 
Arab
xalifaligi
xazinasiga
to‘lanishi
majburiy
bo‘lgan 
soliq
turlari
♦ xiroj (yer solig‗i) – daromadning uchdan bir qismi miqdorida yig‗ilgan;
♦ ushr – davlat idora ishlari uchun daromadning 10 foizi miqdorida 
olingan;
♦ zakot – mol-mulkning 2,5 
foizi miqdorida olingan
; 
♦ jo‘zya (jon solig‗i) – oziq-ovqat, xomashyo yoki pul hisobida yig‗ilgan; 
♦ aholidan olinadigan markazlashgan soliqlar hajmi daromadning 
qariyb yarmini tashkil etardi; 
♦ bulardan tashqari, aholiga mahalliy va mavsumiy soliq va 
majburiyatlar ham yuklangan edi. 
O‗lka aholisini islomlashtirish jarayoni g‗oyat murakkab kechgan. Arab 
ma‘murlari ko‗p hollarda zo‗rlik va kuch ishlatish yo‗li bilan mahalliy xalq 
vakillarini islomni qabul qilishga undaganlar. Islom dini va uning ruknlarining 
mahalliy xalq orasida yoyilishini hoyat da qiyin, murakkab kechgan. Bu 
jarayonda behisob qurbonlar berilgan. Arablarning o‗zlarini xo‗jalar, 
sahobalar, sayyidlar, oqsuyaklar deb atab, mahalliy xalqqa nisbatan 
mensimaslik bilan qarashlari ham mahalliy aholida ularga nisbatan nafrat 
tuyg‗usini kuchaytirgan.Arablarning o‗z yurtlaridan ko‗p minglab qabila, 
urug‗larni O‗rta Osiyoga ko‗chirib keltirib eng yaxshi joylarga joylashtirish, 
mahalliy oilalarni o‗z yer-mulkidan mahrum etishlari ham ularga 

---