Фаолият фалсафаси (праксиология)

idrok jarayonita xotira
faoliyati qo'shiladi

Har bir idrok tarkibiga kishining 
o'tmishda hosil qilingan bilim va 
tajribalari kiradi. Biz bunday shakl 
buyumlarni ilgari juda ko'p marta 
ko'rganmiz. Ular haqida muayyan 
bilimlarimiz bor. Shuning uchun 
bu shakllardagi yetishmagan 
joylarni o'sha bo'limlardan olib 
qo'shamiz va bir butun aks 
ettiramiz. 

---

21
Idrok tarkibiga xayol tasavvurlari kiradi

Masalan: derazadagi qirovni idrok qilib, 
tropik o'rmon yoki gullarga o'xshatish, 
kesib olingan daraxt to'nkasini idrok qilib 
biror yovvoyi hayvonga o'xshatish, 
osmondagi para-para suzib oq bulutlarni 
idrok qilib, to’plab kuyilgan paxtaga
o'xshatish va boshqalar.

---

22
Idrok tarkibiga tafakkur va nutq 
faoliyati kiradi. 

Agar idrok-qilinayotgan narsa yoki hodisa biz 
uchun yangi notanish bo'lsa, darrov fikr
yuritish faoliyati boshlanadi va "bu nima", 

"buning nomi nima " degan savol tug'iladi. 
Shuningdek, har bir idrok hukm shaklida 
ifodalanadi. Ya'ni narsa yoki hodisaga nom 
beriladi, uni so'z bilan aytiladi mavjud 
tushuncha doirasiga kiritadi. Masalan: "bu gul", 
bu mashina, "bu kitob" va boshqalar, 

---

23
. Idrok jarayoniga his-tuyg'ular ta'sir 
qiladi

Bu his-tuyg'ular idrok qilinayotgan narsa 
hodisalar tug'risida o'tmishda tug'ilgan 
taassurotlar va fikrlardan hamda ayni 
paytdagi idrok jarayonidan vujudga 
kelishi mumkin. His-tuyg'ular idrokning 
aktivlik darajasini kuchaytiradi, uning 
mazmunini jonli, erkin qiladi.

---

24
Idrok jarayonida diqqat g'oyat katta 
ahamiyatga ega

Diqqat idrokning aktivligini oshiradi va 
uning mukammal bo'lishiga xizmat qiladi. 
Diqqatsiz hech narsani idrok qilish 
mumkin emas.

Narsa-hodisalarni to'liq, va raso idrok 
qilish uchun shu narsa-hodisa ular ustida 
diqqat kuchli va barqaror turish zarur. 
Demak, o'quv materialini yaxshi qilish 
uchun o'quvchilar diqqatiga e'tibor brish 
kerak.

---

25

Idrok jarayoniga his-
tuyg'ular ta'sir qiladi. Bu 
his-tuyg'ular idrok 
qilinayotgan narsa 
hodisalar tug'risida 
o'tmishda tug'ilgan 
taassurotlar va fikrlardan 
hamda ayni paytdagi 
idrok jarayonidan 
vujudga kelishi mumkin. 
His-tuyg'ular idrokning 
aktivlik darajasini 
kuchaytiradi, uning 
mazmunini jonli, erkin 
qiladi.

---

26

Idrok jarayonida diqqat g'oyat katta ahamiyatga 
ega. Diqqat idrokning aktivligini oshiradi va uning 
mukammal bo'lishiga xizmat qiladi. Diqqatsiz
hech narsani idrok qilish mumkin emas.

Narsa-hodisalarni to'liq, va raso idrok qilish uchun 
shu narsa-hodisa ular ustida diqqat kuchli va 
barqaror turish zarur. Demak, o'quv materialini 
yaxshi qilish uchun o'quvchilar diqqatiga e'tibor 
brish kerak.