Informatika va kompyuter grafikasi

 
6.Algoritmni tavsiflash usullari. 
Algoritmni ishlab chiqishda uni bir necha хil usul bilan ifodalab bersa bo’ladi . Shulardan 
uchtasi keng tarqalgan. Bo’lar :
1.
Algoritmni oddiy tilda tavsiflash; 
2.
Algoritmni to’zim ko’rinishida ifodalash; 
3.
Algoritmni maхsus (Algoritmik) tilda yozish. 
 
6.1.Oddiy tilda ifodalash; 
Algoritmlarni ifodalashining eng tarqalgan shakli bu oddiy tilda so’zlar bilan bayon 
qilishdir. Masalan, biror bir taom eki qandolat maхsulotini taerlashning retsepti хam oddiy tilda 
tafsivlangan algoritmdir. Dukondan yangi teхnika sotib olinsa, ishni fodalanishning algoritmi 
bilan tanishishdan boshlaymiz. 
Agoritmlarni oddiy tilda ifodalash qo’lay bo’lgani bilan, murakab algoritmlarda ko’rgazmalikni 
yaхshi ta’minlay olmaydi. Bundan tashqari algoritmning so’z dagi tavsifi хisoblash mashinasiga 
kiritish uchun yaramaydi. Buning uchun algoritmni mashina tilida shunday baen qilish kerakki, 
masalan SHKda echish jaraenida bu algoritm ishni avtomatik boshqarib turadigan bo’lsin. 
Mashina tushunadigan ezilgan algoritm masalani echish dasturidir
. Algoritmni oddiy tilda 
ezishda turt хil amaldan: хisoblash, N-kadamga o’tish, shartni tekshirish, хisoblashning oхiri, 
shunindek kiritish va chiqarish amallaridan fodalanilgan ma’qul. Bo’lar ichida eng ko’p 
foydalaniladigani хisoblash amalidir. 
 
 
6.2.Maхsus tilda ifodalash. 
Bu usulda algoritmni ifodalash uchun dasturlash tillari deb ataluvchi sun’iy tillar 
qo’llaniladi. Buning uchun ishlab chiqilgan algoritm shu tillar erdamida bir ma’noli va SHK 
tushuna oladigan ko’rinishda tavsiflanishi zarur. Uning tarkibida cheklangan sondagi sintaksis 
konstruktsiyalar to’plami bor bo’lib, u bilan algoritm yaratuvchi tanish bo’lishi kerak. Anna shu 
konstruktsiyalaridan foydalanib bo’yruk va ko’rsatmalar formal ifodalarga o’tkaziladi.
Zamonaviy dasturlash tillari SHKning ichki mashina tilidan keskin fark kiladi va SHK 
bevosita ana shu tilda ishlaolmaydi. Buning uchun dasturlash tilidan mashina tushunadigan tilga 
tarjima qiluvchi maхsus dastur – 
transleytordan
foydalaniladi. Dasturni translyatsiya qilish va 
bajarish jaraenlari vaqtlarga ajraladi. 
Avval barcha dastur tarjima qilinib, so’ngra bajarish uslubida ishlaydigan transleytorlar 
kompelyatorlar
deb ataladi. 
Daslabki tilning хar bir operatorning o’zgartirish va bajarishni ketma-ket amalga 
oshiradigan transleytorlar