R. I. Toshmuhamedov

zararlangan yeridan qora va qo'ng'ir yo'llar yaxshi ko'rinadi. Zirk va do'lana bargi
va mevalarining zararlangan yeri zang dog'lari holatida ko'rinadi.
Mazkur parazit zamburug' vakillari va ulaming rivojlanish sikli bilan yaxshiroq
tanishish uchun bu ishni yozgi spora ureydosporadan va qishki teleytosporalaridan
boshlaymiz. Bu sporalami don ekinlarining gerbariylaridan preparoval nina yor­
damida qirib olinib, buyum oynasidagi glitserinli suv tomchisiga qo'yiladi va qop­
lagich oyna bilan yopiladi. Mikroskopning awal kichik, keyin katta obyektivi
orqali qaralganda mikroskop ostida sariq rangli, oval shaklidagi, bir, ikki yadro­
li, ko'kish-sariq po'stli ingichka oyoqchada joylashgan ureydosporalami ko'rish
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

31-rasm. Don yoki g‘alla
zang zamburug'i (Puccinia
graminis):
A - zirkning zararlangan
bargi;
В - bargning ko'ndalang
kesigi (ostki qismida - esidiya
va ustki tomonida piknidiyalar
bilan);
D 
-
zangsimon-qo'n-
g'ir do'mboqchalar (boshoqli
o'simliklar poya va barg qin-
larida);
E - ureydosporalar to'dasi;
F - qora-qo'ng'ir rangli te-
leytosporalar;
G - teleytosporalar to'dasi;
H - teleytosporalar o'sib,
fragmobazidiyalar hosil bo'­
lishi.
mumkin. Yana u bilan bir qatorda joylashgan qora, ikki hujayrali, oval-uchburchak,
jigarrangli, qalin po'stli teleytosporalami ko'rish mumkin. Bulaming hujayralari
bir yadroli bo'ladi. Teletosporaning qalin po'sti uni qishning sovug'idan himoya
qiladi, shuningdek, qurg'oqchilikdan ham saqlaydi. Bu sporalar kuzga yaqin hosil