R. I. Toshmuhamedov

ba’zan ikki shar uchrashib, uchlarida pastdan to‘siqlar bilan ajralgan bitta bo‘rtma
hosil qiladi, ba’zan esa bu hujayralar tarkibidagi moddalar bir-biriga quyilib, qalin
po‘stli, g‘adir-budur sharga o‘xshash zigosporalar hosil bo‘ladi.
Ular tinim davrini o‘tganidan so‘ng o‘sadi va ko‘pincha shoxlanmagan qisqa
sporangiy bandida yosh sporangiy hosil bo‘ladi. Bu embrion sporangiy deb ataladi.
Embrion sporangiysida har xil jinsli sporalar yetiladi. Ulardan keyin geterotallik
mitseliy zamburug‘ining oddiy mog‘oridan hosil bo‘ladi.
Mustahkamlash uchun savollar
1. Zigomitsetsimonlar sinfi vakillari qanday o‘ziga xos xususiyatlarga ega?
2. Oq po‘panak zamburug‘i qanday tuzilishga ega? Jinssiz ko‘payish qanday
o‘tadi?
3. Zigogamiya tipida jinsiy ko‘payishning boshqa sinf vakillaridagi jinsiy
ko‘payishdan farqi nimada?
2-ish. Kerakli materiallar: 
xaltachali zamburug4 lar (askomitsetsimonlar) sin-
fining turli vakillari, yangi achitqi zamburug4 lar.
Umumiy tushuncha
Askomitsetsimonlar sinf vakillarining rivojlanish davrida spora beruvchi xalta­
chalar (aska) vujudga keladi, har bir xaltacha ichida, ko'pincha, 8 tadan askospora
yetiladi. Xaltachalar plektenximadan tashkil topgan meva tanadan hosil bo‘ladi.
Meva tanalarining hosil bo‘lishiga qarab, xaltachali zamburug‘lar uch guruhga
bo‘linadi: birinchi guruh meva tanasi yopiq - kleystokarp bo‘lishi bilan, ikkinchisi
yarim yopiq - peritetsiy bo‘lishi bilan, uchinchisi - ochiq apotetsiy bo‘lishi bilan
xarakterlanadi (22-rasm). Jinsiy jarayon xaltachalar hosil bo‘lishidan oldin plek-
tenximada boradi (23-rasm). Askomitsetlaming mitseliylari ko‘p hujayralidir.
Oziqlanish usuliga ko‘ra ulaming ba’zilari parazit, ba’zilari saprofit hisobla­