Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

7.5. FDDI – WAN глобал тармоқ технологияси
FDDI тармоғи оптик кабелга асосланади ва WAN глобал тармоқ 
технологияси ҳисобланади. FDDI да маълумотларни узатиш учун асосий 
муҳит ТОАЛ бўлса ҳам экранлаштирилган ва экранлаштирилмаган мис 
жуфтлик ишлатилганда бу технологияни локал тармоқда қўллаш мумкин.
FDDI нинг логик топологияси – халқа бўлиб, дарахтларнинг физик 
халқаси. Халқанинг умумий узунлиги 100 км, станцияларнинг максимал сони 
– 500 та. ТОАЛ ишлатилганлиги сабабли тармоқ электромагнит халақитларга 
сезгир эмас ва хавфсизлик даражаси юқори – информацияни узоқдаги 
асбоблар ёрдамида тутиш қийин. 

---

71 
7.8-расм. FDDI тармоғи. 
FDDI тармоғининг рад этишларга бардошлилиги маълумотларни 
узатиш 2 халқаси ёрдамида таъминланади (7.8-расм). Нормал холатда 
маълумотлар фақат асосий халқа бўйлаб узатилади. Станциянинг битта 
физик узилишида (алоҳида тугун ёки кабел сегменти шикастланганда) 
узилишнинг икки томонидан носозлик топилади ва маълумотлар оқими 
автоматик тарзда асосий халқага қарама-қарши йўналишга эга бўлган резерв 
халқага ўтказилади. 
FDDI да ишлатиладиган асосий ускуналарнинг турлари: 

DualAttachmentConcentratorDAC – магистрал тармоқга иккиланган 
уланишли концентратор, халқани қайта тиклашда иштирок этади; 

SingleAttachmentConcentratorSAC – битта уланишли концентратор, хеч 
қачон магистрал тармоқга уланмайди, фақат бошқа концентраторга 
уланади; 

NullAttachmentConcentratorNAC – магистрал тармоқга уланмайди, FDDI
ни ички магистрал сифатида ишлатади; 

DualAttachmentStationDAS – магистрал тармоқга ёки концентраторга 
иккиланган уланишли станция, халқани қайта тиклашда иштирок этиши 
мумкин. 
FDDI да маълумотларни узатиш бир неча босқичларда олиб борилиши 

---

72 
мумкин: 
1.
Станция – жўнатувчи томонидан маркерни эгаллаш
2.
Станция – жўнатувчи томонидан маълумотларни узатиш
3.
Бошқа станциялар томонидан кадрни қабул қилиб олиш ва уни халқага 
қайтариш
4.
Станция – қабул қилувчи томонидан кадрни ҳисоблаш ва уни халқага 
қайтариш
5.
Станция – жўнатувчи томонидан халқадан кадрни ўчириш 
Ҳар бир станция навбатма-навбат кадрни қабул қилади ва белгиланган 
адрес (адрес назначения) ни шахсий адрес билан таққослайди. Агар адреслар 
мос келмаса, у холда станция кадрни регенерациялайди ва кейинги тугунга 
узатади. Агар адреслар мос келса, у холда станция кадрни қабул қилувчи 
буферга 
жойлаштиради, 
хатоликлар 
мавжудлигига 
текширади, 
маълумотларни қабул қилинганлигини қайд этади ва кадрни халқага 
қайтаради. Станция– жўнатувчи кадр яхши етказилганлигини аниқлайди ва 
яхши етказилган бўлса, уни тармоқдан ўчиради, агар яхши етказилмаган 
бўлса – уни регенерациялайди (аввал жўнатилган кадрни такрорлайди).