Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Фойдаланувчи манзили: 
Фойдаланувчи бир муҳитдан бошқасига 
кўчиб ўтиши ва узоқлаштирилган муҳитдан туриб қўшимча 
иловаларни ёки телефон хизматларидан фойдаланиши имкониятига 
эга. 
 
-
Фойдаланувчи имкониятлари:
Тайёрлик ҳолатини аниқлаш.
 
-
Фойдаланувчи қобилияти: 
Медиа ва медиа параметрлардан 
фойдаланиш ҳолатини аниқлаш.
 
-
Сеансни ўрнатиш: 
Сеанс параметрларининг имкониятидан келиб 
чиқиб нуқта-нуқта ҳамда кўп нуқтали қўнғироқларни ўрнатишни 
амалга ошириш.
 
-
Сеансни бошқариш: 
бошқарув ҳолати узатиш ва сеансларни 
тугатиш, сеанс параметрларини ўзгартириш ҳамда чақирув 
хизматларини ўз ичига олади.
 
SIP дастлабги протоколлар учун ишлаб чиқилган элементлардан 
фойдаланади. Шунингдек SIP, HTTP каби сўров/жавоб трансаксия моделига 
асосланган. Ҳар бир трансаксия клиент сўровидан ташкил топади. SIP 
сарловҳа, кодлаш қоидалари ҳамда HTTP статус кодларидан фойдаланади. 
Шунинг учун ҳам маълумотлар экранда тасвирланганида текст асосидаги 
маълумот форматини ўқиш имконияти мавжуд бўлади. SIPда шу билан бирга 

---

254 
DNS (domain name system)нинг рекурсив ва итератив қидирувига ўхшаш 
консепциядан фойдаланилади. SIPнинг таркибига SDP (Session Description 
Protocol) протоколи ҳам киради. 
 
24.2 SIP компонентлари ва протоколлари 
 
SIP тармоғи икки турли компонентлардан ташкил топиши мумкин: 
клиент/сервер ва индивидуал тармоқ элементи. Клиент ва сервер 
компонентлари RFC3261 (request for commend) қўидалари тўпламига 
мувофиқ қуйидагича тавсифланади: 

Клиент: 
Клиент исталган тармоқ элементи бўлиб, SIP сўровларини 
жўнатиши ҳамда SIP жавобларини қабул қилиши мумкин. 
Клиентлар фойдаланувчи билан тўғридан тўғри ўзаро мулоқотга 
киришиши мумкин ёки киришмаслиги мумкин. Фойдаланувчи 
агентклиентлари ва проксилар клиентлар ҳисобланади.