1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус

 
487
 
 
 
Mahsulot ishlab chiqarishga ishlatiladigan

xomashyolar ikkilanishlab 

bahosini mos ravishda 
3
2
1
,
,
y
y
y
bilan belgilaymiz. U holda, ishlab 
chiqarishda foydalanilgan

xomashyolarning umumiy bahosi 

min
244
210
180
3
2
1
*
→
+
+
=
y
y
y
F
ni tashkil etadi.
Ikkilanishlar bahosi sharlaridan, xomashyolarning umumiy bahosi 
bir birlik miqdorda ishlab chiqarilgan 

mahsulot narxidan kichik bo`lmasligi 

kerak ,ya’ni
3
2
1
,
,
y
y
y
lar quyidagi tengsizliklarni qanoatlantirishi lozim. 






+
+

+
+

+
+
12
5
3
14
2
2
10
3
4
3
2
1
3
2
1
3
2
1
y
y
y
y
y
y
y
y
y
(5) 
0
,
,
3
2
1

y
y
y
(6) 
Ko`rinib turibdiki, (1)-(3) va (4)-(6) masalalar ikkilanishlar jufti 
simmetrik masalalarini tashkil etadi. To`g`ri masalani yechish 
A, B
va 
C
mahsulot ishlab chiqarish optimal rejasini beradi, (4)-(6) ikkilanish 
masalasining yechimi esa- mahsulot ishlab chiqarishga sarf qilingan 
xomashyolar sistemasining optimal bahosini beradi. 
(1)-(3) masalani yechib,










=

16
82
0
X
,
optimal rejani, ya’ni
16
,
82
,
0
3
2
1
=
=
=



x
x
x
va
1340
16
12
82
14
0
10
max
=

+

+

=
F
ni topamiz. Bu rejada 80kg II- tur ashyo ishlatilmadi.Buni (9) ga qo`yib 
ko`rishimiz ham mumkin: 
(
)





=

+

+
=
−

=

+
+

=
+

+

244
16
5
82
2
0
80
130
210
210
130
16
3
82
0
3
180
16
82
2
0
4
Ko`rinib turibdiki,
X
*
yechim (1) sistemaning ikkinchi tenglamasini 
qanoatlantirmaydi. Demak, 
y
2
*
=0 va ikkianish masalasining optimal yechimi 
,
4
5
,
0
,
4
23
3
2
1
=
=
=



y
y
y
ya’ni
.
4
5
,
0
,
4
23
*






=
Y
y
1
*
va
y
3
*
lar mos ravishda I va III-tur xomashyolar birligining
ikkilanish bahosini beradi. Bu baholar noldan farqli va demak, I va III- ashyolar 
to`liq ishlatiladi.II –tur xomashyoning ikkilanish bahosi nolga teng. Bu 
xomashyo ishlab chiqarishning optimal rejasida to`liq ishlatilmaydi, ya’ni bu 
xomashyo keragidan ortiqligini ko`rsatadi. 
Shunday qilib, agar mahsulot ishlab chiqarishda xomashyo to`liq 
ishlatilsa, ikkilanish baho xomashyo kamyob (defitset)ligini aniqlaydi. 

---

«ИННОВАЦИОН ИҚТИСОДИЁТ: МУАММО, ТАҲЛИЛ ВА РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ» (1-қисм)