´збекистон республикаси солиµНИ

 
Ҳисоб-китоб жараёнларини ҳисобга олиш. 
Ҳисоб-китоб асосан, нақд пулсиз, банк орқали амалга оширилади. Ҳисоб-китоб 
жараёнларини олиб бориш қоидалари банк томонидан амалдаги конунга мувофик 
белгиланади. 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида нақд пулсиз ҳисоб-китоблар 1995 йил 4 сентябрдаги 
“Ўзбекистон Республикасида нақд пулсиз ҳисоб-китобларни олиб бориш тўғрисида”
ги 
60-сонли йўриқномага асосан олиб борилади. 
Корхоналар ўртасидаги ҳисоб-китобни тўғри ташкил қилиш пул маблағларидан мақсадга 
мувофик равишда фойдаланишда муҳим ахамиятга эга. Ҳисоб-китоб жараёнларининг 
самарадорлиги куп жихатлардан уларни ҳисобга олишни тўғри ва рационал ташкил қилишга 
боғлик. Қуйидагилар бу жараёнларни ҳисобга олишнинг асосий вазифалри ҳисобланади: 
1.
Ҳисоб-китоб жараёнларини тўла ва ўз вақтида ҳисобга олиш. 
2.
Пул маблағларининг ҳаракати билан боғлиқ жараёнларни ўз вақтида ҳисобга олиш ва 
назорат қилиш. 
3.
Ҳисоб-китоб тўлов интизомига риоя қилишини устидан назорат олиб бориш. 
Ҳисоб – китоб турлари. 
Банк тизимида ҳисоб – китобнинг қуйидаги турлари мавжуддир: 

---

38 
1. Ҳисоб рақами (расчетный счет) - бу хўжалик ҳисобидаги корхоналар учун ташкил 
этилди. 
2. Ҳисоб рақами филиали (субрасчетный счет) - бу хўжалик ҳисоби қарамоғидаги 
корхоналар (дорихоналар) учун ташкил этилади. Бу ҳисоб рақами пул маблағларини 
йиғилиши (аккумуляция) қилиш учун ишлатилади.
3. Жорий ҳисоб рақами (текущий счет) – бу бюджет ташкилотлари учун ташкил 
этилади, чунки ҳусусан Соғлиқни сақлаш тизимидаги шифохоналарнинг, юқори ташкилот 
томонидан ажратилган маблағлари сақланади ва у бўйича жараён бажарилади.
4. Махсус ссуда ҳисоб рақами (спецсудний счет) – бу мустақил балансга эга бўлган 
хўжалик ҳисобидаги ҳамда ўзининг хусусий маблағига эга бўлган корхоналар – дорихоналар 
учун ташкил этилади.