O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti falsafa kafedrasi

  

Tayanch iboralarining izohli lo’g’ati: 

 

Axloq  –  arabcha  hulq  so’zining  ko’pchilik,  lotincha  «mores»    so’zidan  olingan  bo’lib,  odob,  atvor,  fe‘l  degan 

ma‘nolarni anglatadi. Moral ruscha so’z bo’lib, axloq degan ma‘noni bildiradi. 

Axloqshunoslik –  axloqning kelib chiqishi va mohiyatini, kishilik jamiyatdagi axloqiy munosabatlarini o’rganadigan 

fan. 

Biosfera - 

yunoncha so’z bo’lib, o’zbekcha «hayot shari» degan ma‘noni anglatadi. 

Biologik  axloqshunoslik  –  tabobat  muammosi  biologik  muammoga  aylanishi,  sun‘iy  yurak,  sun‘iy  buyrakni 

kuyilishi.  

Determinizm – (lat.determinare-belgimoq)  – barcha hodisalarning umumiy, qonuniyatli aloqadorligi, sababli  o’zaro 

bog’liqligi haqidagi ta‘limot. 

Ideal  -  (yunoncha  «idea»  tarz,  obraz,  tushunchalar,  birma-bir  narsada  namuna,  kamolot,  ayrim  kishilarning, 

guruhlarning intilishi va hatti-harakatini belgilaydigan oliy maqsad).  

Imon  -  (arab-  ishonch,  e‘tikod)  –  islom  dinida  uning  aqidalariga  –  Olloxga,  Muhammadga  va  ilohiy  hisoblangan 

kitoblarga, taqdirga, oxiratga ishonish. 

Indeterminizm – (lat - inkor) – hodisalar o’rtasida biroq bir aloqa borligini inkor etadi. Ularga olamda xech qanday  

tartib  yo’q va unda (boshboshdoklik) hukm suradi. Bunda inson o’z xoxishiga  harakat qiladi, uning  harakatlari aslo xech bir 

sababga bog’liq emas, degan mantiqiy xulosa chiqaradi. 

Kategoriyalar  -  (yunoncha  –  ta‘rif  berish,  fikr  aytish)  –  ob‘ektiv  reallikdan  hodisalarning  asosiy  xususiyatlari  va 

qonuniyatlari aks ettiradilar va davrning ilmiy-nazariy tafakkurini harakterini belgilab beradigan umumiy tushunchalardir.  

Monizm  –  (yunoncha  monos  – bir,  yagona)  falsafiy  printsip  bo’lib,   bu  printsipga  ko’ra  butun  mavjudot  o’z  negizi 

bilan yagondir, bir manbaga egadir. 

Mafkura – arabcha – nuqtai nazar va e‘tiqodlar tizimi, majmui.