Toshkent davlat sharqshunoslik instituti ―Sharq tillarini o‗qitish metodikasi va pedagogika‖ kafedrasi

va izchillik prinsiplariniishlab chiqqan.  
Beruniy  «o‗qitish  va  takrollash  orqali  dunyoning  tuzilishini,  osmonning  va  yerning 
shakllarini  bilish  astranomiya  fani  uchun  g‗oyatda  foydalidir.  Binobarin,  ana  shu  tariqa  ta‘lim 
oluvchi malaka xosil qiladi va mazkur san‘at axliishlatadigan so‗zlarni o‗rganadi, bu so‗zlarning 
ma‘nosini  anglaydi.  Keyinchalik  astranomiya  fanidagi  turli  sabablar  va  isbotlarni  o‗rganishda 
ana  shunday  so‗zlar  uchrasa,  ularni  bemalol  tushunib  boraveradi  va  u  yoki  bu  narsalarni 
o‗zlashtirishda charchamaydi».  
Beruniy  ta‘kidlaganidek,  o‗qitish  izchil,  ko‗rsatmali,  maqsadga  muvofiq  bo‗lishi  va 
ma‘lum  tizimda  olib  borilishi  lozim.  Binobarin,  ko‗rsatmalilik  ta‘limning  tushunarliroq, 
muayyanroq va qiziqarliroq bo‗lishini ta‘minlaydi, tafakkurini rivojlantiradi.  
Ibn  Sinoning  fikricha  buyumlarni  chinakam  bilishga  tashqi  ko‗rininshni  taxlil  qilish, 
sabablarini  aniqlash  asosida  aql  bilan  erishiladi.  U  aqlning  rivojlanish  bosqichlariniishlab 
chiqqan.  Mushoxada  bilan  idrok  qilishning  birinchi  bosqichi  aqliy  kategoriyalarini 
tushuntirishdir.  Ikkinchi  bosqich  ikki  xil  fikrniidrok  etishdir.  Aqliy  rivojlanishning  uchunchi 
bosqichiga o‗zlashtirilgan fikrlarniidrok etish bilan erishiladi. Shunda uni xaqiqiy aql deyiladi. 
 

---