Toshkent davlat sharqshunoslik instituti ―Sharq tillarini o‗qitish metodikasi va pedagogika‖ kafedrasi

Induktiv  tafakkur  (lot  "indektio"  -  keltirib  chiqarish)  -  juz‘iy  yoki  yakka  xollardan 
umumiyga, ayrim dalillardan umumlashmalarga qarab boradigan, xulosa chiqarishga asoslangan 
mantiiqiy bilish metodi, tafakkur shakllaridan biridir. 
Deduktiv  xulosa  (lot.  "deductio"  -  ikkiga  ajratish,  keltirib  chiqarish)  -  umumiy 
xukmlardan yakka xukmlarga qarab borish orqalimantiiqiy xulosa chiqarishdan iborat metoddir. 
Tafakkur va deduktiv xulosa metodlaridan foydalanish asosida o‗quvchilarda tushunchalar xosil 
bo‗ladi. 
Tushuncha – voqelikdagi narsa va xodisalarning muxim belgi va xususiyatlarini bir so‗z 
yoki  so‗zlar  birikmasi  bilan  ifodalashdan  iborat  tafakkur  shakli.  ta‘lim  jarayonining  dialektik 
xarakterga egaligi bois tushunchalar asta-sekin chuqurlashib va murakkablashib boradi. 
Ma‘lumotlarning  o‗zlashtirilishi,  tushunchalarning  tarkib  topishi  bilimlarnio‗zlashtirib 
olishning  umumiy  jarayonidagi  muxim  vaziyat  xisoblanadi.  O‗rganilgan  materialni  muloxaza 
qila olmaslik, uni ta‘lim va mexnat faoliyatida mustaqil qo‗llay bilmaslik, ularga nisbatan ijodiy 
yondashmaslik bilimlarining yuzakio‗zlashtirilishiga olib keladi.