Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигии Қарши давлат университети

зарбий
қовушоқлиги 
унинг динамик ташқи кучларга қаршилик кўрсатиш
хусусиятидир.Материалнинг
қаттиқлиги
деб унга янада қаттиқроқ 
жисмнинг ботиб киришига қаршилик кўрсата олиш хусусиятига
айтилади. Кескич, парама, фреза каби металл қирқувчи асбоблар
тайёрланади. Бу деталда юқори қаттиқликка эга бўлиши керак.
Металлнинг қаттиқлиги Бринелл, Роквелл ва Виккерс усуллари билан
аниқланади.
Толиқиш
деб такрор ўзгарувчан кучланиш таъсири устида
материал шикастланишининг аста-секин тўпланиб, дарзлар пайдо
бўлишига ва емирилишига сабаб бўладиган жараёнларга 
айтилади.Металл толиқиши металмас аралашмалар, газ пуфакчалар, 
турли маҳаллий нуқсонларида юзага келади. Чидамлилик - бу
материалнинг толиқишига қарши тура олиш хоссасидир.
Таҳлилий блок 
 
Бу блок маълумотлар блокининг давомий қисми бўлиб, асосан ўқувчиларни мустақил 
равишда ишлашга, уларни маълумотлар блокида киритилган ахборотларни таҳлил қилиш, 
ўз фикрларини изоҳлашга ўргатишга қаратилган. Талабалар гуруҳларга бўлиниб қуйидаги 
саволларни таҳлил қиладилар ва изоҳлайдилар: 

---

1.
Металларнинг физик хоссаларига нималар киради?
2.
Металнинг ранги деб нимага айтилади?
3.
Металнинг суюқланиш ҳарорати деб нимага айтилади?
4.
Металнинг кенгаювчанлиги деб нимага айтилади?
5.
Металлар ва қотишмаларнинг химиявий хоссалари қандай
хусусиятларга қараб ҳарактерланади?
6.
 
Металларни механик хоссалари қандай ҳарактерланади
?
Информацион-услубий таъминот 
1. Ю. С. Козлов, Материалшунослик.Тошкент, Ўқитувчи-2004й. 
2. А.С. Тўрахонов, Металлар технологияси. Тошкент, Ўқитувчи-1999й. 
3.Н.Ф. Ўринов, А.А.Норқулов, М.Ҳ.Саидова Материалшунозлик ва конструкцион 
материллар технологияси. Тошкент, Фан – 2003й.
4. В.М.Зуев. Металларга термик ишлов бериш. Тошкент Фан – 2003
5. М С.Д.Нурмуродов, А.Н.Набиев, А.А.Норқуловатериалшунослик Тошкент, Ўқитувчи -
2004й.
6.В.А..Нурбобоев.Материалшунослик асослари. Тошкент, Зиё- 2006й
7 М.Абраев, М.С.Дунавшин. Контакли пайвандлаш технологияси ва жихозлари.