M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

B E P U S H T L IK . SE K SO LO G IY A VA SE K S O P A -
TOLOGIYA ASOSLAR1
Bepushtlik (sterilitas),
d e b erk a k va ayol I yil d a v o m id a
h e c h q a n d a y k o n tra ts e p tiv vositalarsiz jin siy h a y o t k ec h irsa- 
yu , a m m o fa r z a n d k o ‘rmasligiga aytiladi. 
10 — 15% tu r m u s h
q u r g a n o i l a l a r d a p u s h ts iz lik k u z a tila d i: s h u n d a n 6 0 —70%
a y o l l a r d a ,
3 0 — 4 0 %
e r k a k l a r d a u c h r a y d i .
B i r l a m c h i va 
ik k ila m c h i b e p u s h tlik fa rq lan ad i. H o m i l a u m u m a n b o 'l m a s a — 
b irla m c h i, ag a r o ld in h o m ila d o r lik k u z a tilib, s o ‘n g ra b ep u sh tlik
yuza g a kelsa — ik k ila m c h i 
b e p u s h tlik h iso b lan ad i.
B e p u s h tlik n i keltirib c h i q a r u v c h i s a b a b la rg a jin s iy a ' z o -
la r n in g y a llig d a n is h i, ich k i sek re tsiy a b e z la r in in g kctsalligi, 
ji n s iy a ' z o l a r g ip o p la z iy a s i, 
i n f a n t i l i z m , j i n s iy a ' z o l a r n i n g
siljishi va s h ik a s tla n is h i, o r g a n iz m n i h o ls iz la n tir u v c h i infek- 
s i y a l a r (sil, z a x m va b o s h q . ) , i n t o k s i k a t s i y a l a r ( n i k o t i n ,
a lk o g o l, m o r f i n , s im o b , m i s h y a k va b o s h q a m o d d a l a r bilan
z a h a r l a n i s h ) kiradi. S h u n in g d e k , e n d o m e t r i o z , sifatsiz o v q a t-
la n is h , b a c h a d o n ic h id a y o d b ila n m u o l a j a o ‘tk a z ilg a n d a , 
jin s iy a ' z o l a r n i n g o ‘s m a v a i m m u n s is te m a s in in g zaiflash ish i 
s a b a b b o ‘ladi.
127

---

E rkaklar b ep ush tligi
E r k a k la r b e p u sh tlig ig a ko*p h o lla rd a s p e r m a to z o g e n e z n i n g
buzilishi sab a b b o ‘ladi.
K lin ik a n d r o l o g i y a n i n g a so siy m u a m m o l a r i d a n biri — 
b e p u s h tlik h is o b la n a d i. E rk a k jin s iy a ’z o la r in in g b epushtligiga 
asosiy sab a b q u y id a g ila rd a n iborat:
I. 
E r k a k
u r u g ‘ i 
d o i m i y l i g i n i n g
b u z i l i s h i :
— F S G v a P G sek retsiy a sin in g buzilishi;
— g ip c rp r o la k tin e m iy a .
II. U r u g ‘ n i n g 
b i r l a m c h i
b u z i l i s h i :
— id io p o tik ;
— varikotsele;
— x r o m a s o m (K la y n f e lte r s in d r o m i) ;
— k rip to rx iz m ;
— orxitlar;
— k im yoviy a g e n t va d o r ila r n in g t a ’siri;
— s u ru n k a li kasalliklar;
— im m u n o l o g i k kasalliklar;
— u r u g 1 i p c h a l a r i n i n g b o ‘lm a s lig i o q i b a t i d a s p e r m a -
to z o id la r h a r a k a tin in g sustligi.
I I I .
U r u g ‘ 
c h i q a r u v c h i
y o ‘ l 
o ‘ t k a z u v -
c h a n l i g i n i n g
b u z i l i s h i :
— t u g ‘m a ;
— yallig‘la n is h o q ib a tid a ;
— b r o n x o e k ta z bilan b o g ‘liq.
IV . 
Q o ‘ s h i m c h a
j i n s i y
b e z l a r n i n g
b u z i l i s h i :
— p ro sta tit;
— vezikulit;
— u r u g ‘ y o ‘li v a m o y a k n i n g t u g ‘m a yoqligi.
V. J i n s i y
h a y o t n i n g
b u z i l i s h i :
— jin siy a lo q a n in g kam ligi;
— sp e r m its id va k re m la rn i qoNlash;
— im p o te n s iy a ;
— re tr o g ra d ey a kulatsiya;
— gip o sp ad iy a.
VI. 
R u h i y
o m i l l a r n i n g
t a ’ s i r i .
V II. Y u q u m l i
k a s a l l i k l a r (sil, s o ‘z a k , b ru tsello z) 
t a ’ s i r i .
128

---

N a si q o ld i r i s h d a e r k a k o m i l i n i n g roll y e tilg a n t u x u m
h u jay ra n i u r u g ‘la ntirish h a m d a erk a k s p e r m a to z o id in in g y a r im
g e n e tik m a te r ia lin i kiritish y o i i bilan e rk a k in d iv id u m i irsiy 
b e l g i l a r i n i u z a t i s h d a n
i b o r a t .
S p e r m a t o z o i d 7 2 — 74 k u n
d a v o m i d a rivojlanadi. Y u q o r id a aytib o ‘tilgan p ato lo g ik o m illa r
t a ’s i r i d a b u j a r a y o n b u z i l a d i ,
n a t i j a d a u r u g ‘l a n i s h
r o ‘y 
b e r m a y d i.