Мусахон Исаков Дилобар Рўзиева

Ходимларни моддий ва маънавий рағбатлантириш тамойили
меҳнат унумдорлигини оширишда муҳим туртки ҳисобланади ва бошқарув 
тизимининг самарадорлигини акс эттиради. Ходимларнинг садоқати ва 
қўллаб-қувватлашига эришиш мақсадида улар ўз хизматлари учун, ишчилар 
эса бажарилган ишнинг сифати ва миқдори учун адолатли тарзда ҳақ 
олишлари зарур. Бундан ташқари, маънавий рағбатлантириш моддий 
рағбатлантиришдан кам аҳамиятга эга эмас. Раҳбарнинг иқтидори, ходим 
(ходимлар, ишчилар)нинг ташаббус ва ютуқларини ўз вақтида илғаб олиб, 
муносиб баҳолаш ҳамда уларни ҳам моддий ҳам маънавий рағбатлантириш 
тизимини моҳирона қўллашида кўзга ташланади. 
Тежамкорлик ва самарадорлик тамойили
– корхона бошқарувининг 
барча бўғинларида амалга оширилиши лозим бўлган тамойилдир. Бу 
тамойилнинг моҳияти моддий ва меҳнат ресурсларидан тежамкорлик билан 
фойдаланиш, энг кам харажатлар билан энг кўп натижаларга эришиш, ишлаб 

---

139 
чиқариш захираларидан тўлиқ фойдаланишда ифодаланади. Бироқ бу 
тамойил истисно тариқасида қўлланмай, фақат корхона раҳбарининг эмас, 
балки бутун жамоа ва биринчи ўринда хомашё ва материаллардан тайёр 
маҳсулот яратувчи ишчиларнинг меҳнат қоидасига айланган тақдирдагина 
ҳақиқий тасдиғини топади. 
Ташаббускорлик ва корпоратив руҳият
бошқарувнинг муҳим 
тамойили бўлиш билан бирга, корхонанинг бозор тизимида муваффақиятли 
фаолият юритишига туртки ҳамдир. Умуман олганда, бошқарув 
ташаббускорликсиз, 
истиқболни 
кўрмасдан, 
ижодий 
ёндашувсиз 
муваффақиятларга эришиши амримаҳолдир. Бошқарув ижодий негизни, 
ташаббускорликни корпоративлик билан боғлаган ҳолда бойитади. 
Агар корпоратив руҳият ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи жамоа 
уйғунлигининг натижаси, иттифоқи бўлса, 
ташаббускорлик
фаол 
ҳаракатларни англатиб, корхона жамоасига ва ҳар бир ходимга ишлаб 
чиқаришни ривожлантиришнинг турли хил дастурларини ишлаб чиқиш ва 
амалга оширишда қўшимча куч-қувват бахш этади.