O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

5.
 
Steril suspenziyalar organizmga quyidagi yo‘l bilan kiritiladi: 
a.
mushak orasiga 
b.
teri ostiga 
c.
teri ichiga 
d.
vena ichiga 
e.
og‘iz orkali 

---

97 
Yumshoq dori shakllari 
Surtma 
(maz)
– 
Unguentum
(qaratqich kelishik birlik sonda – unguenti, 
qisqartirilgani – ung.). Surtmalar yumshoq dori shakli bo‘lib, faqat tananing 
sirtiga qo‘llash uchun ishlatiladi. Surtmalar dorivor moddalarga surtma 
asoslarini qo‘shish yo‘li bilan olinadi. 
Surtma asoslari sifatida ko‘pincha quyidagi moddalar ishlatiladi: 
1. 
Vazelin (Vaselinum)
– neftni qayta ishlash mahsuloti. Vazelin yaxshi 
saqlanadi, indifferent, so‘rilmaydi. Shuning uchun mahalliy ta’sir ko‘rsatadigan 
surtmalarni tayyorlashda qo‘llaniladi.
2. 
Lanolin (Lanolinum)
– tozalangan yog‘simon modda, qo‘ylarning 
junidan olinadi. Yaxshi so‘riladi va saqlanadi, mutlaqo indifferent. Umumiy 
ta’sir ko‘rsatuvchi surtmalarni tayyorlashda ishlatiladi.
3. 
Spermatset (Spermacetum)
– kitsimon hayvonlardan olinadigan yog‘, 
xossalariga ko‘ra lanolinga o‘xshaydi.
4. 
Cho‘chqaning tozalangan yog‘i (Adeps suillus depuratus)
– juda yaxshi 
surtma asosi hisoblanadi, rezorbtiv ta’sir qiluvchi surtmalar tayyorlashda 
ishlatiladi. 
Ko‘zga surtish uchun mo‘ljallangan surtmalarning umumiy miqdori 5-15 
gramm, qolgan barcha surtmalar esa 20 grammdan 100 grammgacha bo‘ladi. 
Ularga retsept qisqartirilgan va kengaytirilgan shakllarda yoziladi. Retseptda 
surtmalarni kengaytirilgan ko‘rinishda yozilganda surtmalarning tarkibiga 
kiruvchi hamma Moddalarning nomi va miqdori yoziladi. Keyin ularni 
aralashtirib, surma hosil qilish to‘g‘risidagi ko‘rsatma beriladi, so‘ngra D.S. 
yoziladi. 
Misol:
Tarkibida 2,5 foiz gidrokortizon saqlagan 20 gramm vazelinli 
surtmaga retsept yozilsin. Terining shikastlangan joyiga surtishga tavsiya 
qilinsin. 
Hisoblash: 100 g – 2,5 g 

---

98 
20 g – x
г
х
х
5
,
0
100
5
,
2
20

